Aanspraak

Naast loon of beloning bestaat het begrip aanspraak. Een aanspraak is een recht om na verloop van tijd of onder een voorwaarde een of meer uitkeringen of verstrekkingen te ontvangen. Een aanspraak hoort in het algemeen tot het loon, maar kan ook volledig of gedeeltelijk zijn vrijgesteld. Als de aanspraak is vrijgesteld, is de uitkering als regel belast.

Hoewel de werkgever over de waarde van aanspraken loonheffing - i.c. loonbelasting en premie volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en bijdrage Zvw - moet inhouden, zijn er uitzonderingen. Er zijn drie mogelijkheden:

* In situaties waarin de aanspraak wordt vrijgesteld en de uitkering tot het loon wordt gerekend, wordt wel gesproken van de ‘omkeerregel’. De meeste aanspraken vallen onder de omkeerregel, zie subrubriek Omkeerregel.

Als de werkgever gebruik maakt van de werkkostenregeling, mag hij - afhankelijk of de aanspraak tot het loon behoort, de aanspraak vrijgesteld is, de aanspraak gedeeltelijk is vrijgesteld of de belaste uitkering loon uit vroegere dienstbetrekking is - de waarde van de aanspraak als eindheffingsloon onderbrengen in de vrije ruimte.

Het is raadzaam in de arbeidsovereenkomst vast te leggen dat een werknemer slechts dan recht heeft op een aan de winst¹ gerelateerde uitkering, indien het bedrijfsresultaat het toelaat, bijvoorbeeld door bepaalde minimale (omzet)doelen te formuleren. Hierdoor voorkomt men de werknemer in tijden dat geen winst wordt gemaakt, toch zijn bonus claimt.

¹ Uitleg over het begrip winst en andere begrippen, is onder meer te vinden op de site van De Zaak.

Meer informatie is te vinden in Handboek Loonheffingen. Ga naar subrubriek Loon- en inkomstenbelasting en klik bij Handboeken Loonheffingen op het door u gewenste jaar.

Ongeval tijdens een bedrijfsfeest

Op grond van artikel 7:658 BW is een werkgever verplicht zorg te dragen voor de veiligheid van de werkomgeving van de werknemer. De werkgever moet de werkzaamheden zo organiseren dat de werknemer beschermd is tegen de veiligheidsrisico’s die aan zijn arbeid zijn verbonden. Als een ongeval plaatsvindt tijdens een door de werkgever georganiseerde (ontspannende) activiteit kan dit leiden tot aansprakelijkheid. Vereist is dan dat tussen de activiteit(en) en de werkzaamheden van de werknemer een voldoende nauw verband bestaat.


Lees een tweetal gerechtelijke uitspraken over dit onderwerp: ECLI:NL:RBUTR:2012:BY1855 (2012) en 
ECLI:NL:HR:2009:BH1996 (2009) (Bron: Dirkzwager, sep. 2018)

Werknemer krijgt op het werk een ongeval

Een ongeval heeft plaatsgevonden tijdens de uitoefening van werkzaamheden. De oorzaak van het ongeval staat niet vast, er zijn geen getuigen. Moet de werkgever niettemin aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan? Ja, dat moet de werkgever doen.

Werkgever niet aansprakelijk voor val werknemer in metro

Een werkgever kan aansprakelijk zijn als een werknemer onder werktijd buiten de deur een ongeval krijgt. Dat was echter niet het geval bij een huis-tuin-en-keukenongeval van een werknemer in een metro, oordeelde Rechtbank Rotterdam onlangs.
De werknemer reisde per metro naar zijn volgende werkafspraak. Bij het instappen kwam hij ten val, waarbij zijn voet tussen de metrodeuren terechtkwam en zijn enkel beschadigd raakte. Uiteindelijk is de werknemer hieraan geopereerd. Hij stelde zijn werkgever aansprakelijk voor de schade en vorderde ruim € 15.000. Het ongeval had volgens de werknemer namelijk voorkomen kunnen worden als hij niet onder zo veel stress had moeten werken. Daarnaast zou de werkgever zijn verzekeringsplicht hebben geschonden door niet voor een behoorlijke verzekering te zorgen. Als een werkgever niet voldoet aan de verzekeringsplicht, kan hij verplicht zijn om de schade te vergoeden. De werkgever meende op zijn beurt dat het ten tijde van het ongeval niet bijzonder druk was. Bovendien maakte de werknemer zijn eigen afspraken en deelde hij zijn eigen tijd in.

Werkgever had zijn zorgplicht niet geschonden

Dat het ongeval onder werktijd plaatsvond en de werknemer onderweg was naar een zakelijke afspraak, betekende volgens de kantonrechter niet automatisch dat de werkgever aansprakelijk was. Hiervoor moet een werkgever zijn zorgplicht schenden of zich niet als goed werkgever gedragen (artikel), bijvoorbeeld door zijn verzekeringsplicht niet na te komen.
De rechter schaarde het ongeval – waarbij de werknemer zonder duidelijke oorzaak viel – onder de noemer huis-tuin-en-keukenongeval en oordeelde dat de werkgever geen preventieve maatregelen had moeten nemen om een val als deze te voorkomen. Er was namelijk geen specifiek en ernstig gevaar voor de werknemer waarvan de werkgever op de hoogte had moeten zijn. Daarnaast bleek uit niets dat er sprake was van grote drukte bij de werknemer met de bijbehorende stress. De werkgever had zijn zorgplicht dan ook niet geschonden.

Ook geen schending van verzekeringsplicht

Ook gold volgens de kantonrechter geen verzekeringsplicht voor de werkgever, omdat de werknemer als voetganger een eenzijdig ongeval overkwam. De verzekeringsplicht geldt alleen voor de volgende situaties:

• als de werknemer betrokken is bij een verkeersongeval als bestuurder van een motorvoertuig;
• als de werknemer als fietser of voetganger schade lijdt als gevolg van een ongeval waarbij één of meer voertuigen zijn betrokken;
• als de werknemer als fietser schade lijdt als gevolg van een eenzijdig ongeval.

Omdat de werkgever zijn zorgplicht en verzekeringsplicht niet had geschonden, oordeelde de kantonrechter dat hij niet aansprakelijk was voor de schade van de werknemer (artikel). De vorderingen van de werknemer werden afgewezen.
Rechtbank Rotterdam, 11 juli 2025, ECLI (verkort): 8384