Schuldenpreventie

Inhoud

Zie ook subrubriek 'armoede'

---

Inleiding

1. Herkennen van het hebben van schulden
2. Preventie binnen de organisatie
3. Externe informatie
4. Kabinet schiet schuldenaar te hulp met register
5. Meer nadruk op voorkomen van schulden in armoedebeleid kabinet
6. Schuldenproblemen nemen toe in omvang en complexiteit
7. Fiscus stopt met afromen vakantiegeld
8. Begroting 2015
9. Gemeenten besteden geld voor armoede en schulden doelgericht
10. Bescherming bestaansminimum bij aanpak schulden
11. 45-plusser steeds vaker in de schuldsanering
12. Cijfers 2014
13. Schuldenaren met uitkering komen moeilijk aan een betaalde baan
14. Schuldenaar moet voldoende overhouden om van te leven
15. Voor mijn gevoel had ik veel geld
16. Betere samenwerking overheden voorkomt oplopende schulden
17. Verbeteringen in de schuldhulpverlening
18. Bestaansminimum schuldenaar gegarandeerd
19. Wetsvoorstel 'vereenvoudiging van de beslagvrije voet' juli 2016 ingediend
20. Fiscale aspecten van kwijtschelding
21. Kritiek op voorstellen Vereenvoudigingswet schulden
22. Kostenscan Personeel met schulden
23. Vragen over personeel met schulden
24. Onderzoek 'Financiële problemen op de werkvloer 2017'
25. Vroegsignalering schulden bij gemeenten kan verbeter
26. Adempauze om uit de schuldenspiraal te komen
27. Bijna een op de acht Nederlanders staat rood
28. Niemand is veilig voor schulden
29. Werkgever vindt schulden reden voor ontslag
30. Te ingewikkelde regels leiden tot schulden
31. Schuldeiser mag rekening niet helemaal leeghalen
32. Meer aandacht voor schuldenproblematiek bij UWV
33. Incassobureaus kopen schulden op
34. Klant kan nog altijd meer lenen dan verantwoord
35. Schulden huishoudens lopen licht op
36. Nederlander leent vaker, bedragen zijn kleiner
37. Samenwerkingsverband brede schuldenaanpak
38. Manifest Schuldvrij
39. Kabinet komt met ‘brede’ aanpak schuldproblemen
40. Kamer wil af van stapeling overheidsboetes
41. Aanpak schulden en werk bij mensen met licht verstandelijke beperking
42. Mag een werkgever financiele ondersteuning onbelast verstrekken?
43. Mensen met ernstige betalingsproblemen krijgen vaak geen hulp
44. Bijstandsgerechtigden met schulden baat bij integrale aanpak gemeenten
45. Uitstel beschermingswet voor mensen met schulden
46. ZZP'ers met schulden krijgen vaak geen hulp van gemeenten
47. Spoedmaatregelen om mensen met schulden te helpen
48. Preventie en vroegsignalering van schulden
49. Hoezo spoedmaatregelen om mensen met schulden te helpen
50. Kabinet wil 'boete op boete' voor mensen met schulden aanpakken
51. Wetenschappers helpen gemeenten schulden en armoede te bestrijden
52. Actieve hulp gemeenten aan mensen met schulden
53. Veel kritiek op terugdringen problematische schulden door gemeenten
54. Van Ark start campagne om taboe op schulden te doorbreken
55. Minder mensen doen beroep op schuldsanering
56. Wetsvoorstel beslag- en executietrecht
57. Tijdige informatie-uitwisseling helpt bij preventie en vroegsignalering van schulden
58. Jurisprudentie moratorium op schulden-inning
59. Sterke daling wanbetalers zorgverzekering
60. Kwijtschelding schuld belast als schuldenaar kon betalen
61. Mensen met schulden worden steeds armer
62. Kom uit uw schuld
63. Veel uitval bij start schuldhulpverlening door emoties
64. Fonds voor opkopen problematische schulden
65. Staatssecretaris wil gemeenten inzage geven in betalingsachterstanden
66. Schuldenwijzer geeft inzicht in schuldenpositie
67. Aanval banken op problematische schulden
68. Iedere inwoner schuldenvrij
69. Ommekeer webwinkels inzake schulden
70. Stop de Schulden
71. Kamer wil adempauze voor mensen met schulden
72. Nationale ombudsman onderzoekt toegang tot wettelijke schuldsanering
73. No Credit, Game Over!
74. Kabinet voorkomt stapelen boetes bij mensen met schulden
75. Schuld opgelost! Financieel zelfredzaam?
76. Burger met schulden beter beschermen
77. Gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening
78. Voorstel adviesrecht gemeenten bij schulden
79. Ruim 320.000 Rotterdamse huishoudens ontvangen Geldkrant Minder inkomen
80. NVVK start meldpunt ongewenste activiteiten deurwaarders & schuldeisers
81. Steeds minder mensen schuldenvrije toekomst
82. Kabinet treft maatregelen om toename mensen met schulden op te vangen
83. Herziening van beslag- en executierecht biedt schuldenaar meer zekerheid
84. Gratis telefoonnummer biedt oplossing voor mensen met geldzorgen
85. Burger met schulden kan straks in 1 keer regeling treffen
86. Financiële gezondheid van medewerkers bespreekbaar?
87. Vanaf 1 januari belletje of bezoek bij betalingsachterstand
88. Mensen met problematische schulden sneller en beter helpen
89. Nu doorpakken in aanpak problematische schulden
90. Al na twee jaar uit de schulden in nieuw Utrechts traject
91. Kwijtscheldingstoets breder toepassen kan verdere financiële problemen voorkomen
92. Gemeentelijke Schuldhulpverlening
93. Heb als werkgever oog voor schuldenproblemen

Herkennen van het hebben van schulden

Het zijn als regel de gebruikelijke zaken zoals; Daarnaast zijn er ook sociale aspecten die een uiting kunnen zijn van het hebben van schulden:

Preventie binnen de organisatie

Er manieren om aan preventie te doen binnen het bedrijf, bijvoorbeeld:

Externe informatie

In Nederland zijn er vele instanties die mensen met schulden kunnen helpen, we noemen er aan aantal:

Kabinet schiet schuldenaar te hulp met register

Het kabinet voert een register in om ‘onnodige stapeling van incassomaatregelen’ te voorkomen. Ook komt er een uitbreiding van de lijst van goederen waarop geen beslag mag worden gelegd.

Het register moet ervoor zorgen dat deurwaarders de beslagvrije voet (90 procent van bijstandsniveau) respecteren. Dit is het deel van het inkomen waarop wettelijk gezien geen beslag mag worden gelegd. Toch gebeurt dit in de praktijk regelmatig, onder andere doordat deurwaarders van elkaar niet weten waarmee ze bezig zijn.

Het huidige beslagverbod voor roerende zaken stamt uit 1838 en heeft sindsdien nauwelijks verandering ondergaan. Zo mogen wasmachines, computers en kinderspeelgoed in beslag worden genomen. Hoewel sommige deurwaarders dit daadwerkelijk doen, heeft de beroepsgroep zelf gepleit voor modernisering van de lijst.

Meer nadruk op voorkomen van schulden in armoedebeleid kabinet

Het voorkomen van schulden en het vroeg signaleren van betalingsproblemen staan de komende jaren centraal in het schulden- en armoedebeleid van het kabinet.

Alle verantwoordelijke partijen zoals gemeenten, schuldeisers, deurwaarders, waterbedrijven, energieleveranciers, woningcorporaties en zorgverzekeraars moeten hier schouder aan schouder voor gaan staan. Vier gemeenten (Amsterdam, Almere, Enschede en Tilburg) werken de komende tijd samen hun aanpak voor het vroegtijdig signaleren van schulden verder uit. De succesvol gebleken methodes van vroeg signalering worden beschikbaar gesteld voor alle andere gemeenten in Nederland.

Staatsecretaris van Sociale Zaken, mevrouw Klijnsma, wil gemeenten en hun lokale partners handvatten bieden bij het ontwikkelen van beleid om problematische schulden bij hun inwoners te voorkomen. Eén van de stappen daarin is het ontwikkelen van businesscases van de succesvolle en innovatieve aanpakken van preventie en vroegsignalering van schulden. Panteia heeft in 2014 de opdracht gekregen businesscases van de aanpakken in Amsterdam, Enschede, Tilburg en Almere te ontwikkelen.

Schuldenproblemen nemen toe in omvang en complexiteit

De vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK) publiceerde haar jaarcijfers schuldhulpverlening over 2013. Opnieuw is er een stijging van het aantal mensen dat zich bij de NVVK-leden meldt en opnieuw is de gemiddelde schuld toegenomen. In 2013 waren er 89.000 aanmeldingen, in 2012 waren dit er 84.500. De gemiddelde schuld steeg in een jaar tijd van 33.500 euro naar 37.700 euro. (Bron: NVVK, 31 mrt. 2014)

Fiscus stopt met afromen vakantiegeld

De belastingdienst loert vanaf 2014 niet langer op het vakantiegeld dat dezer dagen op de rekening van veel mensen met schulden wordt gestort.

Door openstaande bedragen op basis van de nieuwe ‘overheidsvordering’ in de maand mei rechtstreeks van rekeningen af te schrijven, werd in het verleden de betaling van de vaste lasten als huur, hypotheek en energie gefrustreerd. Daardoor kwamen veel mensen onnodig in financiële problemen.

De belastingdienst zegt naar aanleiding van kritische geluiden van de Nationale Ombudsman en schuldhulpverleners in het rapport Paritas Passé te zijn gestopt met de jacht op het vakantiegeld.

Begroting 2015

Voor de bestrijding van armoede en schulden komt € 100 miljoen extra ter beschikking.

Gemeenten besteden geld voor armoede en schulden doelgericht

Het extra geld voor armoede- en schuldenbeleid dat gemeenten sinds 2013 ontvangen, wordt ingezet voor het doel waar het voor bedoeld is. Gemeenten zetten het extra geld vooral in voor armoedebestrijding onder kinderen en preventie. Dit is één van de conclusies uit het onderzoek naar gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid onder alle 403 Nederlandse gemeenten, in opdracht van staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). (Bron: Rijksoverheid, 19 nov. 2014)

Bescherming bestaansminimum bij aanpak schulden

Het kabinet neemt maatregelen om het bestaansminimum van mensen met een laag inkomen beter te beschermen, zodat zij niet in de schulden raken of hun schulden verergeren. Daarom kiest het kabinet voor het vereenvoudigen van de beslagvrije voet en het verbreden van het beslagregister.

In dat verband heeft het kabinet besloten de dwangverrekening van openstaande toeslagschulden met het voorschot kindgebonden budget 2015, voor een selecte groep van 40.000 alleenstaande ouders met een minimuminkomen, achterwege te laten. (Bron: Rijksoverheid, 12 dec. 2014)

45-plusser steeds vaker in de schuldsanering

Personen die in de schuldsanering terechtkomen zijn steeds vaker 45 jaar of ouder. Het aandeel mensen onder de 45 jaar dat een wettelijk traject ingaat om schulden af te lossen, daalt juist. Echtscheidingen en een terugval in inkomsten zijn vaker oorzaken voor een saneringstraject. Oudere leeftijdsgroepen krijgen daar meer mee te maken dan jongere groepen.

In totaal werden in 2014 12,3 duizend particulieren en zelfstandig ondernemers toegelaten tot de schuldsanering, een daling van 1 procent op jaarbasis. De groep 45- tot 55-jarigen was met ruim 3,5 duizend personen vorig jaar goed voor 29 procent van alle nieuwe schuldsaneringen. In 2002 was dat nog 18 procent.

De toename onder 45-plussers is deels te verklaren doordat er door de vergrijzing meer mensen in die leeftijdscategorie vallen dan in 2002. Toch is de groei in schuldsaneringen bij die groep niet volledig aan de ouder wordende bevolking toe te schrijven. Het aandeel 45- tot 55-jarigen in de schuldsanering groeide tussen 2002 en 2014 harder dan het aandeel van alle 45- tot 55-jarigen in Nederland. Deze groep heeft het moeilijk. De werkloosheid stijgt er nog steeds, en een disproportioneel deel van de langdurig werklozen valt bovendien binnen deze leeftijdsgroep. (Bron: CBS, 24 mrt. 2015)

Cijfers 2014

Nederlanders zochten in 2014 vaker professionele hulp bij het oplossen van hun schuldproblemen. Ongeveer 92.000 mensen klopten in 2014 bij een schuldhulpverlener aan, zo meldt branchevereniging NVVK in haar jaarcijfers. Naast het aantal hulpzoekenden lag ook hun gemiddelde schuld hoger dan in voorgaande jaren. Gemiddeld genomen kampten de klanten van de hulpverleners met 38.500 euro aan achterstallige betalingen.

Schuldenaren met uitkering komen moeilijk aan een betaalde baan

Mensen met een uitkering van het UWV hebben regelmatig een of meer betalingsachterstanden, en sommige van hen moeten opnieuw schulden maken om rond te komen, een vicieuze cirkel.

Tevens blijkt dat het hebben van schulden het moeilijker maakt werk te vinden. Voor werkgevers zijn mensen met schulden minder aantrekkelijk: risico's en extra administratie bij loonbeslag. Ook leeft de hardnekkige gedachte dat schulden leiden tot meer verzuim en lagere productiviteit, of deze gedachte terecht is valt te bezien. (Bron Zorg & Welzijn, augustus 2015)

Schuldenaar moet voldoende overhouden om van te leven

Mensen met schulden hoeven in de toekomst veel minder informatie aan te leveren om de beslagvrije voet vast te stellen. Daardoor lopen zij minder kans om te weinig geld over te houden om van te leven. Dat blijkt uit een hoofdlijnennotitie die staatssecretaris Klijnsma naar de Tweede Kamer stuurde.

'Ook als iemand forse schulden heeft, moet hij altijd genoeg geld overhouden om van te leven', zegt Klijnsma. Het kabinet maakt de berekening van de beslagvrije voet eenvoudiger, waardoor de kans aanzienlijk kleiner wordt dat deze door gebrek aan informatie te laag wordt vastgesteld. Hierdoor houden naar schatting tienduizenden huishoudens nu te weinig geld over om rond te komen en dat is niet goed.

Voor mijn gevoel had ik veel geld

Dit onderzoek geeft inzicht in de omvang, kenmerken en aard van de schuldenproblematiek bij jongvolwassenen van 18 tot en met 27 jaar. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Een passage uit het onderzoek: 'Wanneer we de schulden van jongvolwassenen bekijken, valt een aantal zaken op. Bijna een derde (32,2%) van de jongvolwassenen heeft op het moment van enquêteren een of andere lening. Dit zijn zo’n 674.000 jongvolwassenen. De vier meest voorkomende leningen zijn: leningen bij Dienst Uitvoering Onderwijs1 (28%), leningen bij ouders (12%), lening bij familie en vrienden (6%) en doorlopend krediet of persoonlijke lening bij een financiële instelling (3%).' (Bron: Panteia, 22 apr. 2015)

Betere samenwerking overheden voorkomt oplopende schulden

In Nederland is de Rijksoverheid één van de grootste schuldeisers. In de praktijk heeft iemand die in de schulden zit vaak met meerdere overheidsorganisaties te maken. Elk van die instanties heeft een eigen aanpak en mogelijkheden om betalingsregelingen te treffen.
Klijnsma pleit er voor dat overheidsinstellingen in een zo vroegtijdig mogelijk stadium (persoonlijk) contact leggen met schuldenaren om afspraken over afbetalingen te maken. Dit type van maatwerk moet voorkomen dat er automatisch dwangincasso’s en deurwaarders met de bijbehorende kosten worden ingezet die mensen vervolgens niet kunnen aflossen. (Bron en meer: Rijksoverheid, 4 apr. 2016)

Verbeteringen in de schuldhulpverlening

Jetta Klijnsma trekt de komende drie jaar 7,5 miljoen euro extra uit voor schuldhulpverlening. De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid past wetgeving aan waar dat nodig is, wil de professionaliteit en de registratie in de schuldhulp verbeteren en laat de inspectie onderzoek doen naar de toegankelijkheid. Zodat mensen die er zelf niet in slagen hun problematische schulden op te lossen, vaker op een passende manier kunnen worden geholpen.

Met dat doel is vier jaar geleden de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in het leven geroepen. De evaluatie van die wet laat zien dat veel is verbeterd. Gemeenten pakken problemen meer integraal aan, bieden steeds meer soorten van schuldhulpverlening en hebben meer aandacht voor het voorkomen en op tijd in beeld krijgen van problematische schulden. (Bron: Rijksoverheid, 27 jun. 2016)

Bestaansminimum schuldenaar gegarandeerd

Wie schulden heeft moet die afbetalen, maar heeft ook geld nodig om van te leven. Daarom moeten schuldeisers van een deel van het inkomen van mensen met schulden af blijven. Deze ‘beslagvrije voet’ is wettelijk verankerd, maar wordt lang niet altijd gehandhaafd. Vandaag gaat een wetsvoorstel van staatssecretaris Klijnsma en minister Van der Steur in consultatie waarin zij er voor zorgen dat schuldenaren niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk een minimuminkomen overhouden. Klijnsma: “Het is beroerd dat nu naar schatting tienduizenden huishoudens met schulden onder het bestaansminimum leven doordat de beslagvrije voet te laag wordt ingeschat. Daarom komen wij nu met dit wetsvoorstel.”

Het wetsvoorstel ‘vereenvoudiging van de beslagvrije voet’ zorgt er voor dat het voor beslag leggende partijen simpeler wordt om te berekenen welk inkomensdeel zij met rust moeten laten. Nu nog zijn ze daarvoor afhankelijk van een veelheid aan informatie van de schuldenaar. In de nieuwe situatie komt de benodigde informatie niet meer van de schuldenaar, maar via bestaande registraties. (Bron: Rijksoverheid, 5 juli 2016)

Wetsvoorstel 'vereenvoudiging van de beslagvrije voet' juli 2016 ingediend

De nieuwe berekening is afhankelijk van het inkomen en de leefsituatie van de schuldenaar. Er geldt in principe één vast bedrag, afhankelijk van de leefsituatie: Min. SZW heeft een rekentool ontwikkeld die het voor mensen met schulden nu al makkelijker moet maken om in te schatten of hun huidige beslagvrije voet juist is berekend of dat zij actie moeten ondernemen.

Fiscale aspecten van kwijtschelding

Stel een werknemer is aan de werkgever een bedrag verschuldigd. De werkgever scheldt het te innen bedrag kwijt, terwijl strikt genomen het innen bedrag van de vordering wel mogelijk was. In dat geval kan de kwijtschelding als een verkapte uitkering worden gezien, dat belastbaar blijkt en daar zit niemand op te wachten. Dit en meer zaken over kwijtschelding zijn te lezen in een artikel van Taxence.

Kritiek op voorstellen Vereenvoudigingswet schulden

In de begroting 2017 staat het voorstel dat er een fiscale vereenvoudigingswet moet komen die een einde moet maken dat mensen met schulden verschillende soorten afbetalingsregelingen hebben bij de Belastingdienst. Wie diep in de schulden zit en hier middels een gewoon schuldhulptraject niet uit komt, moet de mogelijkheid krijgen om maximaal een half jaar een adempauze te krijgen. In die periode mogen deurwaarders, incassobureaus en de overheid geen beslag leggen op goederen, inkomen of uitkering. De adempauze is alleen bedoeld voor mensen die via de reguliere weg geen oplossingen vinden.

In een brief van De Rechtspraak (16 sep. 2016) aan staatsecretaris Klijnsma wordt opgemerkt dat 'De nu voorgestelde regeling (i.c. het berekenen van de beslagvrije voet) is echter alsnog zeer gecompliceerd. Het hanteren van een formule kan in beginsel bijdragen aan de transparantie, maar de in het wetsvoorstel voorgestelde rekenformules worden niet als een vereenvoudiging gezien. Wel kan de voorgestelde regeling een vereenvoudiging zijn wat betreft het hanteren van vier categorieën en het wegvallen van leeftijdsgrenzen.' 'Gelet hierop heeft de Raad twijfel over de uitvoerbaarheid van de regeling. Het streven van het kabinet, zoals aangeven in de Memorie van Toelichting, dat de beslagvrije voet een transparante en herkenbare norm wordt voor zowel schuldenaren als schuldeisers, wordt naar de mening van de Raad niet of nauwelijks bereikt.' De Raad doet een aantal tegenvoorstellen.

Kostenscan Personeel met schulden

Geldzorgen hebben grote invloed op mensen. Werknemers met geldzorgen hebben last van stress en zijn gevoeliger voor fraude en diefstal. Deze medewerkers zijn bovendien vaker ziek en de productiviteit gaat omlaag. Welke kosten brengt dat met zich mee voor u als werkgever? (Bron en berekening: Nibud, okt. 2016)

Vragen over personeel met schulden

Op het jaarcongres Salaris 16 januari 2017 in Utrecht gaf het Nibud op een vijftal vragen antwoord. De twee eerste vragen waren: De andere vragen + antwoorden treft u op de site van het Nibud aan.

Onderzoek ‘Financiële problemen op de werkvloer 2017’

Het Nibud gaat onderzoeken in welke mate werkgevers te maken hebben met werknemers met schulden. Hoe gaan zij om met deze problematiek in hun organisatie en aan welke vorm van ondersteuning hebben werkgevers behoefte?

Werkgevers kunnen werknemers met financiële problemen ervaren als risico voor de organisatie. Het afhandelen van administratieve zaken kost vaak veel tijd en energie. Daarnaast brengen financiële problemen van werknemers bijvoorbeeld productiviteitsverlies of ziekteverzuim met zich mee.

We zijn op zoek naar werkgevers die de vragenlijst van het onderzoek willen invullen. De vragenlijst is bedoeld voor alle bedrijven/organisaties met 2 of meer medewerkers. De vragenlijst kan worden ingevuld door:

Vroegsignalering schulden bij gemeenten kan verbeter

Het op tijd signaleren van schulden van burgers is een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke schuldhulpverlening. Vrijwel alle gemeenten geven op enige wijze invulling aan deze vroegsignalering maar bij veel gemeenten staat dit nog in de kinderschoenen. Volgens de Inspectie SZW zijn er verbeteringen mogelijk.

Het doel van vroegsignalering is om burgers met dreigende problematische schulden tijdig in beeld te krijgen. Hoe eerder iemand in beeld is bij de schuldhulpverlening hoe sneller gestart kan worden met het zoeken naar een oplossing. Uit onderzoek blijkt dat bijna 200 duizend huishoudens al in een schuldhulpverleningstraject zit, maar het grootste deel van bijna 1,2 miljoen huishoudens met problematische schulden dus niet.

Een belangrijke manier om tijdig te signaleren of burgers met problematische schulden kampen, is om afspraken hierover te maken met andere partijen. Bijvoorbeeld met woningbouwverenigingen over het signaleren van huurachterstanden. (Bron: Rijksoverheid, 7 feb. 2017)

Adempauze om uit de schuldenspiraal te komen

Lukt het niet om in een stabiele financiële situatie te komen met ondersteuning van een schuldhulpverlener, dan is er binnenkort extra hulp om toch uit de problemen te komen. Er komt een mogelijkheid om maximaal een half jaar adempauze te krijgen. In die tijd mogen schuldeisers niet aankloppen om geld op te eisen of spullen in beslag te nemen. De beoogde inwerkingtreding is 1 april 2017.

Ook de Raad van State heeft ingestemd met het besluit van staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en minister Blok (Veiligheid en Justitie) voor het instellen van een breed wettelijk moratorium¹. Het voorstel is tot stand gekomen na intensief overleg met belangenbehartigers van schuldhulpverleners, gerechtsdeurwaarders en gemeenten. (Bron: Rijksoverheid, 8 mrt. 2017)

¹ Moratorium: Opschorting van betalingsverplichtingen uit hoofde van een schuld.

Op 7 maart 2017 heeft de Eerste Kamer ingestemd met het wetsvoorstel.

Commentaren: Joke de Kock, voorzitter van de branchevereniging voor schuldhulpverleners (NVVK) is heel blij dat de wetgeving zo breed gedragen wordt. “Bestaanszekerheid wordt hierbij geborgd. Daardoor ontstaat er een basis voor een duurzame oplossing van schulden.” Ook de gerechtsdeurwaarders zien grote voordelen. Volgens Oscar Jans van de beroepsorganisatie (KBvG) zijn zowel schuldenaren als schuldeisers gebaat bij de vereenvoudiging. “De gerechtsdeurwaarders zijn blij met het wetsvoorstel omdat het ze in staat stelt de beslagvrije voet op een eenvoudiger manier te berekenen en omdat de regierol van de gerechtsdeurwaarder beter verankerd is.” (Bron: Rijksoverheid, 7 mrt. 2017)

Bijna een op de acht Nederlanders staat rood

Van de Nederlanders (tussen 25 en 60 jaar oud) staat op dit moment 12% rood. Van degenen die op dit moment geen gebruik maken van roodstand, heeft 48% dit in het verleden wel gedaan.

Het gemiddelde leenbedrag bedraagt € 10.082. Hoe ouder en hoe hoger het inkomen, hoe hoger het maximaal geleende bedrag. Dit maximaal geleende bedrag is bij mannen (€12.860) gemiddeld hoger dan bij vrouwen (€ 6.700). Nederlanders die momenteel een doorlopend krediet of een persoonlijke lening hebben lopen, lenen voornamelijk om een auto te kunnen kopen (40%) of om een restschuld (30%) af te aflossen. Investeringen in de eigen woning volgen daarna als leendoel. (Bron: Geldshop, 19 apr. 2017)

Niemand is veilig voor schulden

"Niemand is veilig voor schulden". Onder deze kop staat in het AD een artikel met daarbij de conclusie dat het iedereen kan overkomen.

"Ja, de rode cijfers zijn dichterbij dan veel mensen denken. Stel je voor: je bent kostwinner en je raakt werkloos. Het duurt meestal zo'n zes weken voordat je een WW-uitkering krijgt. Ondertussen lopen je rekeningen gewoon door, dus je bouwt een achterstand op. Met een WW-uitkering krijg je nog maar 70 procent van je laatstverdiende loon. De kans is groot dat je die achterstand daarmee niet kunt inlopen. Dan komen er incassokosten bovenop, en zo raak je verder in de problemen."

Veel mensen denken dat overkomt mij niet of het zal hun eigen schuld wel zijn . . . . . . . Uit eigen ervaring (15 jaar penningmeester van een Sociaal Fonds) weet ik dat schulden (geldzorgen) niet afhankelijk zijn van
milieu en status.

Het voorbeeld dat in het artikel van AD (6 mei 2017) staat kan nog veel schrijnender zijn. Stel voor dat je € 86.000 bruto per jaar verdient. Dan is je netto inkomen per maand ongeveer € 4.245. (We laten de vakantietoeslag en de eventuele hypotheekaftrek buiten beschouwing) Wanneer iemand dan buiten zijn schuld werkloos wordt, krijgt hij 70% van het laatstverdiende loon (zegt het artikel). In z’n algemeenheid zal dat wel juist zijn, buiten het feit dat de eerste 2 maanden de uitkering 75% is. Maar het uitkeringspercentage (laten we 70% aanhouden) wordt berekend over het maximum dagloon, oftewel € 53.701 per jaar (en niet € 86.000), is € 4.475,00 per maand bruto. Dat geeft een netto inkomen van € 2.979,00. Niks 70% van het laatste inkomen! Dus een inkomensterugval van € 1.266,00 per maand. Laat dat nou net de hypotheeklasten per maand zijn. En wanneer de maximale WW-uitkering 24 maanden is en er nog geen uitzicht is op een baan (want je bent boven de 50) dan volgt een Bijstandsuitkering van ruim € 1.300,00 per maand en mag je binnen afzienbare tijd je huis verkopen en met een restschuld blijven zitten. Het zal je maar overkomen, want niemand is veilig voor schulden.

En als het je overkomt vraag dan bijtijds om hulp van specialisten.

Andries Bongers

Werkgever vindt schulden reden voor ontslag

Een derde van de werkgevers vindt schulden van werknemers een reden om een contract niet te verlengen, bijna één op de vijf ziet het zelfs als een reden voor ontslag. Driekwart vindt dat de financiële gezondheid van werknemers een belangrijk onderdeel is van het hr-beleid.

En daar hebben ze niet helemaal ongelijk in. Volgens de Nibud-kostenscan personeel met schulden is een bedrijf al snel 13.000 euro per jaar kwijt aan een werknemer met financiële problemen die voltijds werkt en een modaal salaris verdient. Deze kosten zitten met name in het verwerken van het loonbeslag, het (ziekte)verzuim en productiviteitsverlies. Daarnaast kan het bedrijf nog risico lopen vanwege diefstal, fraude en het feit dat personeel met geldproblemen vatbaarder is voor omkoping en chantage.

Het feit dat een aanzienlijk deel van de werkgevers schulden van werknemers ziet als reden om een contract niet te verlengen of zelfs voor ontslag, baart het Nibud zorgen. Het verkleint de kans dat werknemers zo vroeg mogelijk hun financiële problemen bespreekbaar maken. Ook ziet het Nibud dat een groeiende groep werkgevers worstelt met de vraag of het geen schending van de privacy is om zich te bemoeien met financiële problemen van werknemers.” (Bron: PW, 23 mei 2017)

Red.: Leg de privacy-vraag eens voor aan het College voor de Rechten van de Mens, benieuwd wat zij zeggen.

Te ingewikkelde regels leiden tot schulden

Veel regels zijn voor een groeiende groep Nederlanders te ingewikkeld geworden. Zij lopen een verhoogd risico om in de schulden te raken, zo blijkt uit onderzoek van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS).

De raad roept overheden en organisaties op om de regels eenvoudiger te maken. "Mensen met inkomensondersteuning hebben gemiddeld te maken met dertien verschillende regelingen. Veel mensen raken verstrikt in dit web van regelingen, die bovendien allemaal een andere kant op wijzen,'' zegt Pauline Meurs, voorzitter van de RVS. Een oplossing voor de korte termijn is het direct overmaken van toeslagen naar de organisaties waar de toeslag voor bedoeld is, zoals kinderopvangtoeslag.

Ook moeten mensen eenvoudiger en sneller toegang krijgen tot hulp, stelt de raad. De verantwoordelijkheid van overheid, bedrijven en organisaties om te voorkomen dat mensen schulden krijgen, moet worden versterkt. Dat kan volgens de raad met begrijpelijke communicatie en alertheid op laaggeletterdheid of aan het tijdig bieden van hulp of een regeling bij een achterstand in betaling. (Bron: ANP, 26 jun. 2017)

Schuldeiser mag rekening niet helemaal leeghalen

Dit heeft de kantonrechter eerder deze maand bepaald in de zaak van een stel uit Eindhoven van wie de rekening werd leeggehaald door een gerechtsdeurwaarder op de dag dat hun uitkering was gestort. 'Deze uitspraak bevestigt eerdere uitspraken in het tuchtrecht', zegt hoogleraar rechtsgeleerdheid Ton Jongbloed van de Universiteit Utrecht. 'We hopen dat een deurwaarder nu weet: dit moet ik zo niet doen.'

Hoewel de rechterlijke uitspraak voor dit stel bindend is en anderen zich daarop kunnen beroepen, moet elk individu nog steeds eerst naar de rechter om zijn leefgeld terug te eisen. Dat moet anders, vinden belangenbehartigers van mensen met schulden, want zo blijven deurwaarders voorlopig rekeningen leeghalen. (Bron: News-together, 25 sep. 2017)

Meer aandacht voor schuldenproblematiek bij UWV

UWV wil zijn dienstverlening verbeteren voor mensen die financiële zorgen ervaren of schulden hebben. UWV maakt daarbij gebruik van onderzoeksresultaten uit het nieuwste UWV Kennisverslag. Daaruit blijkt dat WW’ers het waarderen als UWV informeert naar de financiële impact van hun baanverlies. UWV toont, volgens de ondervraagde klanten, zo begrip voor de situatie van de klant, kan schaamte over financiële problemen wegnemen en ernstige schulden helpen voorkomen.

Uit het onderzoek blijkt dat deelnemers het een goed idee vinden als UWV gericht gaat vragen naar financiële zorgen bij klanten, zolang beantwoording vrijwillig is en UWV zorgvuldig met deze informatie omgaat. Niet alleen kan UWV er zo aan bijdragen dat klanten tijdig hulp inschakelen, UWV komt hiermee ook tegemoet aan de behoefte bij klanten aan meer begrip voor hun financiële situatie. Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat vooral voor mensen met grote financiële zorgen behoefte hebben aan meer informatie en aan persoonlijke ondersteuning. (Bron: UWV, 7 sep. 2017)

Incassobureaus kopen schulden op

Marco Florijn van de branchevereniging voor schuldhulpverleners NVVK en Walter Weissgerber van Schuldsanering Nederland constateren dat het doorverkopen van schulden steeds vaker voorkomt. Florijn spreekt van een 'Angelsaksisch model', dat de laatste twee jaar in opkomst is. Het houdt in dat een incassobureau grote partijen oninbaar geachte leningen opkoopt en daar nog wat winst uit perst door schuldenaren onder druk te zetten.

Het aantal mensen met probleemschulden neemt ondertussen toe. In 2003 klopten 34 duizend mensen aan bij de schuldhulpverlening; in 2016 was dat aantal gestegen tot 89 duizend.

Het nieuwe kabinet heeft problematische schulden ook op de radar. In het regeerakkoord kondigt de vierpartijencoalitie aan dat het problematische schulden effectiever wil bestrijden. Het kabinet wil het stapelen van boetes aan banden leggen. Er moet een register komen van betrouwbare incassobureaus. Ook stelt de regering extra geld beschikbaar voor schuldpreventie en armoedebestrijding. (Bron: De Volkskrant, 17 okt. 2017)

Klant kan nog altijd meer lenen dan verantwoord

Banken en verzekeraars kunnen nog veel verbeteren als het gaat om het voorkomen van overkreditering en het omgaan met betalingsachterstanden bij aanbieders van consumptief krediet, aldus blijkt uit het de AFM Klantbelang Dashboard.

Deze dashboard van de AFM meet jaarlijks in welke mate banken en verzekeraars het belang van de klant centraal stellen. De AFM constateert dat anno 2017 klanten nog steeds meer kunnen lenen dan verantwoord is. Ook kunnen kredietaanbieders meer inspanningen verrichten om, samen met de klant, tot een goede oplossing te komen bij betalingsachterstanden. In 2018 gaat de AFM vervolgonderzoek doen. (Bron: VVP, 13 nov. 2017)

Schulden huishoudens lopen licht op

Volgens het CBS hadden Nederlandse huishoudens eind juni 2017 een gezamenlijke schuld van 760 miljard euro. Dat is zo’n 3 miljard euro meer dan aan het einde van het eerste kwartaal. Deze schuld bevat ook de schulden van instellingen zonder winstoogmerk, zoals goede doelen en sportverenigingen.

De toename van de schulden van de huishoudens is toe te schrijven aan een toename van eigenwoningschulden (hypothecaire leningen) in het tweede kwartaal. De stijging van de schulden is sinds 2014 sowieso vooral te wijten aan hypotheken. Het totale bedrag aan hypothecaire eigenwoningschulden liep vanaf dat jaar tot eind juni 2017 op van 649 miljard euro naar 669 miljard euro.

Niet-hypothecaire schulden, waaronder consumptief krediet, hebben niet bijgedragen aan de toename van het totaalbedrag aan schulden. Deze namen juist in volume af. Studieschulden daarentegen liepen echter behoorlijk op. (Bron: VVP, 5 dec. 2017)

Nederlander leent vaker, bedragen zijn kleiner

Het gemiddelde leenbedrag voor consumptieve leningen is het afgelopen jaar sterk gedaald ten opzichte van 2016. Waar men in 2016 gemiddeld € 18.337 leende, was dit in 2017 € 14.817. Het gemiddelde leenbedrag daalde hiermee fors met 19,2%.

Het totaal aantal lening aanvragen is afgelopen jaar, ten opzichte van 2016, gestegen met 27,4%. Op provinciaal niveau waren er in 2017 grote verschillen in het aantal lening aanvragen. Binnen het onderzoek is er gekeken naar het aantal aanvragen per provincie, ten opzichte van het landelijk gemiddeld aantal aanvragen. Flevoland is koploper met zowel de hoogte van het gemiddelde leenbedrag als het aantal aanvragen. (Bron: Geldshop, jan. 2018)

Samenwerkingsverband brede schuldenaanpak

Tamara van Ark, staatssecretaris van SZW, heeft het samenwerkingsverband brede schuldenaanpak welkom geheten en de aftrap gegeven voor een nauwe samenwerking.

De aanpak van schulden in Nederland vraagt om een gezamenlijke aanpak van alle organisaties die er mee te maken hebben. Rijksoverheid, gemeenten en andere partijen hebben zich uitgesproken om samen het probleem aan te pakken. Zij hebben zich verenigd in het Samenwerkingsverband Brede Schuldenaanpak. Met elkaar willen zij het aantal mensen met schulden terugdringen door te zorgen voor betere hulpverlening of door slim samen te werken.

Het Regeerakkoord bevat al een aantal maatregelen waaronder het maximeren van de stapeling van boetes en het bestrijden van de misstanden in de incassobranche. (Bron: Min SZW, 21 feb. 2018)

Manifest Schuldvrij

Wij, Jesse Frederik (De Correspondent), Sarah Sylbing en Ester Gould (Schuldig), Annemarie Gehrels (lobbyist / budgetmaatje) en Pieter Hilhorst (Amargi) en de ondertekenaars constateren en verzoeken (Bron: https://petities.nl/petitions/manifest-schuldvrij, 2018)

Kabinet komt met ‘brede’ aanpak schuldproblemen

Zeker 1,4 miljoen huishoudens kampen met forse schulden. Bij 840 duizend huishoudens gaat het om risicovolle schulden, bij 540 duizend om problematische schulden. Het grootste deel van deze huishoudens is ‘onzichtbaar’ omdat ze met hun problemen niet bekend zijn bij de overheid. Slechts 193 duizend huishoudens zijn geregistreerd bij de schuldhulpverlening van de overheid of via de wettelijke schuldsanering.

Om de problemen het hoofd te bieden, komt het Kabinet met 40 acties/maatregelen, drie ervan: De aangekondigde maatregelen zijn er vooral op gericht om te voorkomen dat schulden zich vermenigvuldigen door incassokosten of boetes voor te laat betalen. Uiterlijk per 1 januari 2019 wordt het daarom mogelijk om verkeersboetes vanaf 75 euro gespreid te betalen. Nu ligt de drempel daarvoor nog bij 225 euro. Het kabinet hoopt binnenkort ook regels aan te kondigen die het mogelijk maken dat de overheidsbijdrage voor lagere inkomens voor de huur en voor de zorgverzekering – de huurtoeslag en de zorgtoeslag – rechtstreeks aan de woningcorporatie en de zorgverzekeraar worden betaald. Dit moet bijvoorbeeld huisuitzettingen vanwege huurachterstand helpen voorkomen. (Bronnen: SZW & De Volkskrant, 23 mei 2018)

Kamer wil af van stapeling overheidsboetes

De Tweede Kamer wil een snel einde aan de stapeling van overheidsboetes bij mensen met problematische schulden. Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken) zou daar meer haast mee moeten maken. In het regeerakkoord is al overeengekomen dat wordt gestopt met forse verhogingen van bijvoorbeeld onbetaalde verkeersboetes voor huishoudens die al financieel in de knel zitten. Regeringspartijen D66 en CDA en een deel van de oppositie vinden dat dat te lang duurt. Van Ark zelf wil een meer geleidelijke doorvoering.

Een flink deel van de Kamer wil ook dat er iets gebeurt aan ‘woekerrentes’ die een aantal gemeentelijke kredietbanken in rekening brengt bij mensen die elders nergens geld kunnen lenen. Voor ’sociaal krediet’ hanteren zij rentes tot 14 procent. (Bron: AVaccountancy, 15 jun. 2018)

Aanpak schulden en werk bij mensen met licht verstandelijke beperking

Een brede alliantie van partijen op het gebied van arbeidsparticipatie en schulden gaat aan de slag om de dienstverlening aan mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) te verbeteren. Op 3 juli 2018 presenteerden de partijen hiervoor het actieplan LVB, schulden en werk. De betrokken organisaties – Cedris, Divosa, Sociaal Werk Nederland, Federatie Opvang, MEE NL, BPBI, SBCM en NVVK – kondigen in het plan aan dat zij de komende twee jaar interventies en trainingen met elkaar gaan delen, pilots op gaan zetten en de bestaande basiskennis over LVB willen uitbreiden. Ook moet er meer aandacht voor het onderwerp komen, onder meer door publieke discussies.

Aanleiding voor het actieplan is het verschenen onderzoeksrapport LVB, schulden en werk. Hieruit blijkt dat mensen met een LVB zowel bij de aanpak van schulden als bij de toeleiding naar werk de nodige belemmeringen ondervinden. (Bron: CAOP, 5 jul. 2018)

Mag een werkgever een financiële ondersteuning en advies voor haar werknemers onbelast vergoeden c.q. verstrekken?

De vraag is of de werkgever (HR-afdeling) of een ingehuurde financiële professional mag inzetten om haar werknemers voor te lichten en te ondersteunen? Of moeten wij dat uit de WKR bekostigen?

Het moet in feite gaan om beleid voor een betere (of verbetering van de) inzetbaarheid van de medewerker. Dat kun je natuurlijk heel ruim zien. Gaat het om carrière? Om financiële problemen (schulden) of meer inzicht, verhuizen i.v.m. functie en standplaatswijziging, pensioenregeling etc.? Het hoort bij de taak van HR, die meer is dan alleen een rechtstreekse koppeling met de functie, maar ook achter de huisdeur verder gaat. Soms is het beter om een budget daarvoor beschikbaar te stellen en een vertrouwenspersoon aan te wijzen. Bijvoorbeeld een Sociale Raadsman/vrouw in samenwerking met HR.

Uiteraard kun je voor specifieke zaken als pensioen, schulden etc. ook altijd een buitenstaander inhuren.
Het is fiscaal niet wenselijk om een persoonlijk budget aan de medewerker beschikbaar te stellen, maar wel een dienst/service waar men gebruik van kan maken. De service kan zonder meer fiscaal vriendelijk beschikbaar worden gesteld. Dus niet uit de WKR bekostigen. Maakt als het bedrag laag blijft niet zoveel uit, maar de WKR zou dan individueel aangesproken worden en dat zou ten koste gaan van het totaal.

Mensen met ernstige betalingsproblemen krijgen vaak geen hulp

Veel Nederlanders met betalingsproblemen krijgen niet de hulp die ze nodig hebben, zegt het Nibud. De helft van de mensen met ernstige betalingsproblemen weet niet waar ze terecht moeten.

Zo'n 38 procent van de Nederlandse huishoudens kan moeilijk rondkomen. Dat zijn er minder dan in 2012 en 2015: toen had 45 procent moeite om de eindjes aan elkaar te knopen, blijkt uit onderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud).

Vooral mensen met een uitkering, alleenstaanden met kinderen en huishoudens uit de lage inkomensgroepen hebben het financieel zwaar. Dat komt volgens de ondervraagden doordat de uitgaven stijgen terwijl de inkomsten gelijk blijven. Ook te hoge vaste lasten worden genoemd. Aan het onderzoek deden 2.558 Nederlanders tussen de 18 en 75 jaar mee. (Bron: Nu, 10 dec. 2018)

Redactie: Ondanks de 'brede aanpak schuldproblemen' en het 'iedereen gaat er op vooruit' van de overheid, zijn de bevindingen van Nibud de naakte waarheid.

Bijstandsgerechtigden met schulden baat bij integrale aanpak gemeenten

Uit onderzoek van Panteia komt een aantal belemmeringen naar voren waarmee bijstandsgerechtigden te maken hebben wanneer zij de arbeidsmarkt willen betreden.

Gemeenten die bijstandsgerechtigden helpen, adviseren wij integraal vanuit Werk & Inkomen en Schuldhulpverlening te werken. Juist deze combinatie maakt maatwerk mogelijk waardoor bijstandsgerechtigden met problematische schulden adequaat geholpen worden, ook bij multiproblematiek. Integraal werken vereist ook structurele vastlegging van informatie en uitwisseling van gegevens en kennis tussen betrokkenen. (Bron en meer: Panteia, dec. 2018)

Uitstel beschermingswet voor mensen met schulden

Een wet die met ingang van morgen mensen met schulden beter moet beschermen tegen deurwaarders en overheidsdiensten is uitgesteld. Medio november 2018 heeft staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer geschreven dat het zeker twee jaar langer gaat duren, omdat de Belastingdienst en het UWV meer tijd nodig hebben om de systemen op orde te krijgen. (Bron: 4Nieuws, 31 dec. 2018)

NB: De Tweede Kamerleden Peters en Omtzigt (beiden CDA) zijn uiterst kritisch over de rol van de Belastingdienst en het UWV bij de invoering van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet. Die wet wordt waarschijnlijk pas twee jaar later ingevoerd dan oorspronkelijk de bedoeling was, maakte staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in november bekend. (Bron: FiscaalVanMorgen, 8 jan. 2018)

ZZP'ers met schulden krijgen vaak geen hulp van gemeenten

24 van de 44 ondervraagde gemeenten boden geen schuldhulpverlening voor ZZP’ers. ZZP’ers met geldproblemen worden door die gemeenten doorgestuurd naar een andere regeling, de Besluit bijstandverlening zelfstandigen (bbz). Er zijn alleen veel zzp’ers die niet in aanmerking komen voor deze regeling en daardoor dus helemaal geen hulp meer krijgen van de gemeente.

Met de bbz kunnen ondernemers met geldproblemen hun inkomen aanvullen tot bijstandsniveau. Alleen is dat vaak veel te weinig om schulden af te betalen. Schuldhulpverlening kan vaak niet, bijvoorbeeld als de ondernemer nog een partner heeft met inkomen. (Bron: Forum, 23 jan. 2019)

Spoedmaatregelen om mensen met schulden te helpen

Staatssecretaris Van Ark: “Mensen bij wie het water tot aan de lippen staat, mogen niet nog dieper in de problemen komen. Zeker niet door toedoen van de overheid. Daarom zet ik samen met het kabinet alles op alles om maatregelen die dat kunnen voorkomen met spoed in te voeren.”

Er komt nog dit jaar een einde aan het toepassen van overheidsvorderingen door de Belastingdienst bij mensen met problematische schulden. Momenteel vormt deze wijze van invordering, waarbij de Belastingdienst automatisch bedragen tot 500 euro mag afschrijven van de rekening van een belastingschuldige, een groot probleem voor mensen met schulden. Zij kunnen hierdoor te weinig geld overhouden om van te leven. Daarom wil het kabinet nog dit jaar maatregelen doorvoeren om deze ongewenste situatie te voorkomen.

Een ander probleem voor mensen met schulden is het beslag op toeslagen. Daarom gaat de Belastingdienst kijken naar het buiten werking stellen van deze vorm van beslag. Ze streeft ernaar die pro-actieve bescherming via een tussenmaatregel nog dit jaar te realiseren.

(Bron: Rijksoverheid, 13 feb. 2019)

Preventie en vroegsignalering van schulden

Steeds meer gemeenten werken samen met woningcorporaties, zorgverzekeraars en energie- en drinkwaterbedrijven om zo vroeg mogelijk hulp te kunnen bieden aan mensen met betaal ­achterstanden op vaste lasten. Bij deze vroegsignalering van schulden biedt de gemeente hulp aan voordat mensen zelf aan de bel trekken. Er is een wetswijziging in voorbereiding die gemeenten expliciet toestaat om bijvoorbeeld vroegtijdig informatie over huurachterstanden te ontvangen van woningcorporaties. Gemeenten kunnen mensen met huurachterstanden daardoor beter en sneller vinden en vervolgens helpen.

Mensen met schulden zijn nu vaak veel tijd kwijt met het op orde brengen van de administratie. Na de wetswijziging mogen hulpverleners zelf gegevens verzamelen en registers raadplegen. Het gaat bijvoorbeeld om informatie over inkomen en vermogen. Uitwisseling van persoonsgegevens gebeurt altijd doelgericht en zorgvuldig, met inachtneming van de privacyregels. Gemeenten moeten daarom bij de start van een schuldhulpverleningstraject een beschikking afgeven met daarbij een plan van aanpak. Iemand met schulden weet daardoor waar hij aan toe is. Ook is dan helder welke gegevens de gemeente gebruikt. Veel gemeenten werken al op deze wijze. (Bron: Min. SZW, 14 feb. 2019)

Hoezo spoedmaatregelen om mensen met schulden te helpen

Begin februari 2019 kon de staatsecretaris Van Arp nog vrolijk melden dat er nog in 2019 met spoedmaatregelen komen om mensen met schulden te helpen. Enkele dagen later komt de mededeling 'De wet die een minimuminkomen voor schuldenaren moet garanderen, loopt twee jaar vertraging op. Het was de bedoeling dat mensen met veel schulden dit jaar al verzekerd zouden zijn van een minimuminkomen. Door problemen bij de Belastingdienst en het UWV wordt dat 2021.' (Bronnen: Nederlands Dagblad, De Volkskrant e.a., feb. 2019)

Kabinet wil 'boete op boete' voor mensen met schulden aanpakken

Er komt een 'noodstopprocedure' voor mensen met schulden die een boete niet kunnen betalen, en vervolgens met een verhoging van die boete worden geconfronteerd. Zo'n verhoging kan nu binnen een paar maanden oplopen tot 200 procent, waardoor mensen nog meer in de problemen komen. Minister Dekker zei in een debat in de Tweede Kamer dat niemand er baat bij heeft om ijzeren heining* vast te houden aan de betaling van een zeer hoge boete, als iemand die wel wil maar niet kan betalen. Zo iemand moet naar zijn gemeente kunnen stappen en hulp kunnen krijgen, vindt hij. (Bron: NOS, 14 feb. 2019)

* IJzeren heining is het typerende gedrag van een ijzeren hein: iemand die gewoon zijn eigen gang gaat en stug doorgaat, zonder zich veel van anderen aan te trekken.

Wetenschappers helpen gemeenten schulden en armoede te bestrijden

Staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) stellen drie miljoen euro beschikbaar om schulden en armoede te bestrijden. Binnen het kennisprogramma 'Vakkundig aan het werk' gaan wetenschappers samen met gemeenten de nieuwste wetenschappelijke inzichten gebruiken om burgers die kampen met armoede, schulden en sociale uitsluiting te helpen. Ze gaan verborgen armoede onderzoeken om mensen die hulp nodig hebben beter te bereiken. Ook komt er een evaluatie- en effectiviteitsonderzoek naar bestaande armoederegelingen en schuldhulpverlening om zo de kwaliteit te verbeteren. (Bron: Min. SZW, 4 mrt. 2019)

Actieve hulp gemeenten aan mensen met schulden

Steeds meer gemeenten zoeken actief naar inwoners met schulden. De gemeenten willen zo voorkomen dat de boetes voor niet-betaalde rekeningen zich opstapelen en de mensen niet meer uit de problemen komen. De gemeenten maken hiervoor gebruik van informatie over betalingsachterstanden van onder meer zorgverzekeraars en woningcorporaties. Dit is hard nodig want het overgrote deel van de anderhalf miljoen Nederlandse huishoudens met betalingsachterstanden zoekt niet zelf hulp.

De gemeenten lopen hiermee vooruit op een wetsvoorstel dat staatssecretaris Tamara van Ark (VVD) van Sociale Zaken aan het voorbereiden is (zie boven). Zij vindt dat gemeenten automatisch op de hoogte moeten worden gebracht van betalingsachterstanden, door bijvoorbeeld zorgverzekeraars en woningcorporaties. Nu brengen gemeenten die schuldenaren vroeg willen opsporen deze informatie zelf in kaart, volgens hen met inachtneming van de privacyregels. Voorbeeld: De rechtbank in Utrecht trekt elke maand een dag uit voor mensen die zijn gedagvaard omdat zij met name de zorgverzekering niet betalen (typerend voor mensen met schulden). Deze mensen wordt direct hulp geboden.

Veel kritiek op terugdringen problematische schulden door gemeenten

Op 22 mei 2019 informeerde staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Van Ark de Tweede Kamer over de maatregelen en acties die de komende jaren worden genomen om problematische schulden terug te dringen. In haar brief beschrijft zij onder andere dat het kabinet de doorstroming vanuit het minnelijke traject naar het wettelijke traject wil verkennen en wil bezien of verbetering aan de orde is.

De verkenning is uitgevoerd door Berenschot. In het rapport "Aansluiting verzocht'' d.d. 26 april 2019 staat bij Overall conclusies (blz. 51) geschreven: "De gemeentelijke schuldhulpverlening is een lappendeken: grote kwaliteitsverschillen, grote verschillen in wat gemeenten ambiëren en investeren en grote verschillen in uitvoering. Focus ligt op gedragsverandering, niet op een schuldenvrije toekomst."

Van Ark start campagne om taboe op schulden te doorbreken

Een echtscheiding, een ontslag of een maand huurachterstand; het kan het begin zijn van grote financiële problemen. Naar schatting 1,4 miljoen huishoudens in Nederland hebben problematische schulden of een risico daarop. Mensen met schulden vragen vaak geen hulp of doen dit erg laat, vanwege schaamte of trots. Hierdoor stapelen de problemen zich op. Het kabinet wil dit schuldentaboe doorbreken en roept met de landelijke campagne ‘Kom uit je schuld’ op om geldzorgen bespreekbaar te maken.

Van Ark start de campagne als onderdeel van de Brede schuldenaanpak van het kabinet, een plan met een veertigtal maatregelen gericht op het voorkomen en terugdringen van problematische schulden. Als coördinerend bewindsvrouw van deze aanpak zet zij met diverse ministeries, gemeenten, uitvoeringsorganisaties en andere publieke en private partijen stappen om de schuldenproblematiek te lijf te gaan. Hierbij is de inzet ten eerste om problematische schulden te voorkomen, onder andere door het tijdig signaleren van financiële problemen. Er is inmiddels een wetswijziging in voorbereiding die het voor gemeenten mogelijk maakt om tijdig hulp te bieden aan huishoudens met betaalachterstanden op de vaste lasten. Als mensen toch schulden hebben, moeten zij snel en goed worden ondersteund, bijvoorbeeld door het eenvoudiger te maken om aan te kloppen bij de schuldhulpverlening. En door rekening te houden met de situatie van mensen met financiële problemen, zodat onnodige ophoging van schulden wordt voorkomen en mensen voldoende overhouden om van te leven. (Bron: Rijksoverheid, 27 mei 2019)

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) adviseert staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) om haar wijzigingsvoorstel voor de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) aan te passen. Het voorstel bevat nog te weinig privacywaarborgen.

 

Minder mensen doen beroep op schuldsanering

Qua getal heeft in 2018 tien procent minder mensen een beroep gedaan op schuldhulpverlening (Bron: NVVK.) Lijkt fraai maar deskundigen zijn van mening dat het aantal mensen met schulden zeker niet is verminderd. Volgens het Nibud zijn er zo’n 700.000 huishoudens met problematische schulden - al jaren een vrij constant aantal.

Als iemand schulden heeft en het lukt het niet om tot een oplossing te komen met schuldeiser(s), dan blijft de gang naar de rechter over. Bij het vonnis weet de rechter zich gebonden aan de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). In 2018 ging het om niet minder dan 12.596 vonnissen.

Wetsvoorstel beslag- en executierecht

Het moet onmogelijk worden voor schuldeisers om beslag te laten ­leggen op het volledige tegoed op een bankrekening. Dat is de inzet van een wetsvoorstel dat minister ­Sander Dekker (Rechtsbescherming) op 14 juni 2019 heeft ingediend.






Het doel van het wetsvoorstel is om te voorkomen dat een schuldenaar door het beslag niet meer in zijn bestaansminimum kan voorzien, om het beslag- en executierecht efficiënter en eenvoudiger te maken en om te voorkomen dat een beslag puur als pressiemiddel wordt gebruikt. Daartoe wordt het beslag- en executierecht op een aantal punten gewijzigd. Zo wordt bijvoorbeeld een beslagvrij bedrag bij beslag op een bankrekening ingevoerd. Ook wordt geregeld dat er geen beslag mag worden gelegd op roerende zaken, zoals inboedel of een auto, als redelijkerwijs voorzienbaar is dat de kosten de baten overstijgen. Verder wordt het beslagverbod op roerende zaken gemoderniseerd, net zoals de regels inzake de veiling van roerende zaken. Daarnaast wordt het mogelijk gemaakt om administratief beslag te leggen op motorrijtuigen.

Tijdige informatie-uitwisseling helpt bij preventie en vroeg-signalering van schulden

Door het tijdig signaleren van schulden kunnen gemeenten mensen met beginnende schulden hulp aanbieden voordat zij zelf aan de bel trekken. Steeds meer gemeenten werken daarom samen met woningcorporaties, zorgverzekeraars en energie- en drinkwaterbedrijven. De wetswijziging gemeentelijke schuldhulpverlening geeft gemeenten expliciet toestemming om bijvoorbeeld vroegtijdig informatie over huurachterstanden te ontvangen van woningcorporaties. Gemeenten kunnen mensen met huurachterstanden daardoor beter en sneller vinden en vervolgens helpen. De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingestemd met deze wijziging van de Wet gemeenten schuldhulpverlening. (Bron: Rijksoverheid, 1 juli 2019)

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) adviseert staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) om haar wijzigingsvoorstel voor de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) aan te passen. Het voorstel bevat nog te weinig privacy waarborgen.

Jurisprudentie moratorium op schulden-inning

Het heeft even geduurd, maar een rechterlijke uitspraak inzake het instellen van een moratorium op schulden-inning is een feit. Een Rotterdams echtpaar dat diep in de schulden zit krijgt een half jaar de tijd om tot een goede schuldregeling te komen. In die tijd moeten hun schuldeisers met de handen op de rug toekijken.

De rechter te Rotterdam stelde op 19 juli 2019 vast dat de aanvraag, ingediend door de Kredietbank Rotterdam, aan benodigde voorwaarden voldeed om een afkoelingsperiode te voldoen. In de afweging was het belangrijk de deurwaarder van twee schuldeisers een onjuiste beslagvrije voet hanteerde bij het loonbeslag.

Sterke daling wanbetalers zorgverzekering

Het aantal mensen met een betalingsachterstand op de zorgverzekerings-premie is flink afgenomen. Eind 2014 waren er circa 325.000 mensen wanbetalers. Op dit moment ligt dat aantal op ongeveer 215.000; een daling van 35%. De afgelopen jaren hebben zorgverzekeraars, VWS, CAK, gemeenten en schuldhulpverleners veel energie gestoken in het aanpakken van deze problematiek, bijvoorbeeld door persoonlijk contact en betalingsregelingen op maat. Minister Bruno Bruins (medische zorg) wil een verdere impuls geven aan de daling en verruimt daarom enkele voorwaarden van de uitstroomregeling.

Op basis van de aangepaste regeling kunnen wanbetalers die onder bewind staan onder dezelfde voorwaarden uitstromen als bijstandsgerechtigden. De belangrijkste voorwaarde is een driejarige betalingsregeling met een aflossing van € 35 per maand. Deze aflossing komt naast de reguliere premie. Na drie jaar worden de schulden bij de zorgverzekeraar en het CAK kwijtgescholden. De regeling kan op deze wijze bijdragen aan mogelijke oplossingen voor mensen die onder bewind staan. (Bron: Rijksoverheid, 4 jul. 2019)

Kwijtschelding schuld belast als schuldenaar kon betalen

Een schenking die bedoeld is als kwijtschelding van een schuld is niet vrijgesteld van schenkbelasting als de schuldenaar zijn schuld uit eigen middelen had kunnen terugbetalen. Tot die middelen moet ook een eigen auto worden gerekend, zo oordeelde het gerechtshof in Den Haag, 6 aug. 2019)

Mensen met schulden worden steeds armer

Mensen met schulden en lage inkomens houden steeds minder geld over voor boodschappen, kleding, persoonlijke verzorging en vervoer. Dat is vooral te wijten aan de gestegen uitgaven aan huur, energie en zorgkosten. Die conclusie trekt Zelf, een netwerk van maatschappelijke bewindvoerders, uit een steekproef onder hun cliënten. Ongeveer 250 duizend mensen worden in Nederland geholpen bij het beheren van hun financiën. Dat kan zijn vanwege problematische schulden, een (chronische) ziekte of een mentale beperking.

Tussen 2009 en 2019 zijn onder meer de kosten gestegen voor huur (37,3 procent), telefoon en internet (15,3 procent), gemeentelijke belastingen (42,3 procent), ziektekosten (21,9 procent) en eigen risico (89 procent). De uitkeringen, zorg- en huurtoeslag en bijzondere bijstand zijn ook gestegen, maar per saldo weegt dat volgens de bewindvoerders niet op tegen de hogere kosten van consumptiegoederen, zoals voedsel en kleding. (Bron: Volkskrant, 22 aug. 2019)

Redactie: Achteraf heeft ook het verhogen van het verlaagd BTW-tarief van 6 naar 9 procent er toe bijgedragen dat een grote groep mensen steeds armer wordt. Het kabinet 'dat er alles aan doet om het schuldenprobleem op te lossen' is niet altijd geloofwaardig.

Kom uit uw schuld

Koningin Máxima woonde op maandag 9 september 2019 het congres ‘Kom uit je schuld’ bij in het gebouw van de Koninklijke Nederlandse Munt in Utrecht. Centraal stond de vraag hoe de taboes die spelen rondom schulden doorbroken kunnen worden.

In mei van dit jaar startte staatssecretaris Tamara van Ark de campagne ‘Kom uit je schuld’ om mensen met financiële problemen aan te moedigen over hun schuld te praten en eerder hulp te zoeken. Het congres werd gehouden in het kader van deze campagne. Gemiddeld lopen mensen vier tot vijf jaar rond met schulden voordat ze om hulp vragen. Schulden zijn dan vaak fors opgelopen, tot gemiddeld meer dan 40.000 Euro.

Veel uitval bij start schuldhulpverlening door emoties

Angst, schaamte, moedeloosheid. De vereiste gang naar het gemeentehuis. De verplichting om je administratie compleet te hebben. Dit zijn redenen voor de forse uitval tijdens de eerste fase van schuldhulpverlening, ook wel de ‘stabilisatiefase’ genoemd. Burgers worden geacht inzicht te krijgen in hun inkomsten, uitgaven en schulden. En er mogen geen nieuwe schulden worden gemaakt.

Cijfers en adviezen: (Bron: Divosa, 23 sep. 2019)

Fonds voor opkopen problematische schulden

De schuldenproblematiek in Nederland is enorm en groeit nog steeds. Anderhalf miljoen huishoudens hebben risicovolle of problematische schulden: een gezin in elke straat. ChristenUnie en PvdA willen daarom dat er een Nationaal Saneringsprogramma komt om mensen met schulden te helpen. Tweede Kamerleden Gijs van Dijk (PvdA) en Eppo Bruins (ChristenUnie) vragen staatssecretaris Van Ark om hier onderzoek naar te doen en een pilot te starten.

ChristenUnie-Kamerlid Eppo Bruins: “Schulden zijn een pervers verdienmodel geworden van incassobureaus en handelaren die een slaatje willen slaan uit de situatie waar mensen met schulden zich in bevinden. Door die industrie houden schulden zichzelf vaak in stand en zorgen ze voor een stapeling van problemen. Het is tijd om het breekijzer daarin te zetten en te zorgen dat mensen met schulden daadwerkelijk kunnen werken aan nieuw perspectief, hun schulden kunnen aflossen en waar nodig met hulp van vrijwilligers. (Bron: ChristenUnie, 10 okt. 2019)

Staatssecretaris wil gemeenten inzage geven in betalingsachterstanden

Gemeenten moeten de gegevens over betalingsachterstanden bij woningcorporaties, energie- en drinkwaterbedrijven en zorgverzekeraars in kunnen zien om problematische schulden te voorkomen. Dat staat in een wetsvoorstel dat staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken) op 14 november 2019 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Op dit moment duurt het vaak jaren voordat mensen de stap naar schuldhulpverlening zetten. Vaak zijn de schulden dan al erg opgelopen.

Hulpverleners mogen, als het voorstel wordt aangenomen, zelf gegevens verzamelen en registers raadplegen voor informatie over inkomen en vermogen. Privacyregels worden hierbij in acht genomen. Ook worden mensen met schulden op de hoogte gesteld, waarbij duidelijk moet worden gemaakt van welke gegevens de gemeente gebruik maakt. De wetswijziging maakt deel uit van de bredere schuldenaanpak van het kabinet en moet vanaf 1 januari 2021 ingaan.

Commentaar Divosa: Divosa is blij dat de gegevensuitwisseling in het kader van vroegsignalering wettelijk verankerd wordt. Gemeenten worden bij wet verplicht bij elk signaal een eerste gesprek aan te bieden om te bekijken wat er in het huishouden speelt. Dit helpt om schulden en andere problematiek vroegtijdig in kaart te brengen en ondersteuning te bieden. De inzet van de staatssecretaris om dit budgetneutraal uit te kunnen voeren, baart Divosa echter zorgen.

Schuldenwijzer geeft inzicht in schuldenpositie

1,4 miljoen Nederlandse huishoudens hebben een risico op problematische schulden. Een deel hiervan krijgt hulp van vrijwilligers of professionele schuldhulpverlening.

Schuldenwijzer is een maatschappelijk initiatief en pakt de schuldenproblematiek met een concrete oplossing aan. Via Schuldenwijzer kunnen mensen met schulden met hun DigiD straks in één overzicht alle actuele informatie vinden over hun schulden. Ook zien zij met wie contact opgenomen kan worden. Met het totaaloverzicht van Schuldenwijzer kan sneller schuldhulp worden verleend. (Bron: Schuldenwijzer, 18 okt. 2019)

Aanval banken op problematische schulden

De vier grote banken van Nederland, ING, ABN Amro, Rabobank en de Volksbank werken samen om schulden tegen te gaan. Dat zou duizenden probleemgevallen per jaar moeten schelen. In samenwerking met andere partijen die zich richten op schuldhulpverlening wordt op 30 oktober 2019 de Nederlandse Schuldhulproute (NSR) gelanceerd.

Vroegtijdig signaleren en ingrijpen kan veel ellende voorkomen. Vandaar dat NSR inzet op laagdrempelige hulp. Klanten van wie de bank vermoedt dat ze misschien een schuldenprobleem hebben worden geattendeerd op de site van Geldfit.nl. Daar kan men een testje invullen en dan krijgen ze een oplossing aangeboden gebaseerd op de zwaarte van de problematiek. Dat kan variëren van een online advies tot daadwerkelijke schuldhulpverlening door de gemeente of een andere instantie.

Iedere inwoner schuldenvrij

Arnhem richt zich met de schulddienstverlening op alle Arnhemmers vanaf 18 jaar, maar heeft speciale aandacht voor groepen inwoners met een verhoogd risicoprofiel. Denk daarbij aan jongeren of ZZP-ers. In de visie staat verder dat Arnhem streeft naar een betere zichtbaarheid en vindbaarheid van de schulddienstverlening. Registratie en nazorg worden verbeterd, er wordt ingezet op educatie om jonge kinderen te leren omgaan met geld en de rol van de gemeente als schuldeiser krijgt blijvend aandacht.

De ambities in de visie op Schulddienstverlening kunnen in de volgende vier speerpunten worden samengevat: Bron: Arnhem.nl, 22 oktober 2019

Ommekeer webwinkels inzake schulden

Postorderbedrijven en webwinkels die kredieten aanbieden, hebben nog altijd klanten met te grote betalingsachterstanden die snel en structureel moeten worden weggewerkt, schrijft minister Hoekstra van Financiën maandag in een Kamerbrief over kredietaanbieders.

Een op de vijf mensen met problematische schulden heeft ook een schuld bij een webwinkel of vergelijkbaar bedrijf. Het rentepercentage bij dit soort leningen kan oplopen tot 14 procent. Hoekstra vindt dat mensen beschermd moeten worden, zodat ze niet schuld op schuld stapelen en de problemen steeds erger worden. Hetzelfde geldt voor flitskredieten - kortlopende leningen die tegen (zeer) hoge leenkosten worden aangeboden aan veelal financieel kwetsbare consumenten.

Minister Hoekstra geeft webwinkels en postorderbedrijven nog een jaar de tijd om de situatie te verbeteren. Verbetert de situatie niet snel genoeg, dan grijpt de minister zelf in. (Bron: Rijksoverheid e.a. 6 jan. 2020)

Stop de Schulden

Het traject Stop de Schulden van de Rotterdamse welzijnsorganisatie Dock bestaat uit: Recent is de samenwerking van Dock met de politie. Als iemand in Rotterdam wordt aangehouden bij een verkeerscontrole, kan hij/zij desgewenst per direct een afspraak maken met een schuldhulpverlener.

Kamer wil adempauze voor mensen met schulden

Mensen die bezig zijn hun schulden af te betalen, krijgen vanaf 2020 jaarlijks twee maanden per jaar een "aflospauze". Tegen de zin van het kabinet schaarde de Tweede Kamer zich achter een oproep van regeringspartij D66 en oppositiepartij PvdA om dat te regelen.
De twee partijen wijzen erop dat in Zweden goede ervaringen zijn opgedaan met zo'n systeem en dat mensen dan net wat meer financiële ruimte krijgen.

Redactie: Als we ons niet vergissen is een dergelijke (eenmalige) adempauze in 2017 in Nederland al eens voorgesteld, waarschijnlijk toen niet doorgegaan.

Nationale ombudsman onderzoekt toegang tot wettelijke schuldsanering

De Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, is een onderzoek gestart naar de toegang tot de wettelijke schuldsanering (Wsnp). Dat heeft hij de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de minister van Rechtsbescherming in een brief laten weten.

Regelmatig ontvangt de ombudsman klachten over de toegang tot de wettelijke schuldsanering. Hij wil weten hoe het mensen vergaat bij wie het niet is gelukt om schulden in het minnelijke traject op te lossen. Weten zij de weg naar de wettelijke schuldsanering te vinden? Tegen welke problemen lopen zij aan bij hun aanvraag? En wat als die wordt afgewezen? Bron: Nationale ombudsman, 23 jan. 2020)

No Credit, Game Over!

De proces- en effectevaluatie die Panteia en de Universiteit Utrecht voor Schouders Eronder uitvoerden naar de serious urban game 'No Credit, Game Over®' is openbaar. Deze game over schulden en schuldhulpverlening vergroot de kennis die jongeren hebben van de sociale kaart in hun gemeente.

In No Credit, Game Over!® staat leren door te spelen centraal en gaan jongeren in hun eigen lokale community op pad. Om het effect van de game te onderzoeken, is de game vergeleken met een klassikale les over schulden.

Kabinet voorkomt stapelen boetes bij mensen met schulden

Mensen die hun boetes wel willen betalen maar dat door problematische schulden niet kunnen, krijgen voortaan meer ademruimte. Minister Dekker (Rechtsbescherming) komt namelijk per 1 april 2020 met een zogenoemde noodstopprocedure bij het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Deze moet voorkomen dat deze mensen verder in de problemen komen.

De noodstop gaat gelden voor verkeersboetes en strafrechtelijke geldelijke sancties, zoals door de rechter of het OM opgelegde boetes en ziet er als volgt uit: (Bron: Rijksoverheid, 4 feb. 2020)

Schuld opgelost! Financieel zelfredzaam?

In Nederland hebben nog steeds veel mensen te kampen met problematische schulden. In dit onderzoek brengen we als Inspectie de uitvoering van Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in kaart, bekeken vanuit diverse oogpunten. In het bijzonder gaat het daarbij om het perspectief van hen die schuldhulp krijgen en dat van hun directe hulpverleners.

Inspectie SZW publiceerde op 9 januari 2020 het lijvige 'Rapport Schuld opgelost! Financieel redzaam? Uitvoering schuldhulpverlening nader bekeken'

Burger met schulden beter beschermen

Overheidsorganisaties en gerechtsdeurwaarders gaan informatie uitwisselen over beslagen en verrekeningen van mensen met schulden. De gegevensuitwisseling moet helpen om te voorkomen dat, wanneer meerdere schuldeisers beslag leggen, mensen onder het bestaansminimum terechtkomen. Zo hebben deurwaarders nu geen inzicht in beslagen van publieke partijen. Dat gaat veranderen. Staatssecretaris Van Ark (SZW) heeft samen met minister Dekker (Rechtsbescherming) het wetsvoorstel dat dit regelt aangeboden voor internetconsultatie. Het is een van de maatregelen uit het Actieplan brede schuldenaanpak van het kabinet. (Bron: Min SZW, 13 feb. 2020)

Gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening

Op dinsdag 10 maart 2020 heeft de Tweede Kamer de gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) aangenomen. Deze wet maakt het mogelijk gegevens van betalingsachterstanden te delen om schulden zo vroeg mogelijk te signaleren. Divosa, VNG en NVVK hebben eerder zorgen geuit over de uitvoerbaarheid van de wet.

De motie van GroenLinks om gemeenten financieel te compenseren voor deze taak is helaas niet aangenomen. Ook het amendement om de verplichting om elk signaal op te pakken om te zetten in een 'kan'-bepaling kon niet op voldoende steun rekenen.

Wel heeft de Kamer het kabinet verzocht bij evaluatie van de wet een maatschappelijke kosten en batenanalyse te maken om te besparing van zorgkosten inzichtelijk te maken wanneer schulden in een vroeg stadium worden opgelost. Ook heeft de Kamer een amendement aangenomen waarin een maximale reactietermijn voor gemeenten moet worden vastgelegd in de gemeentelijke verordening. (Bron: Divosa, 12 mrt. 2020)

NB: Eerste Kamer stemde in juni 2020 in met de wijziging wet gemeentelijke schuldhulpverlening.

Voorstel adviesrecht gemeenten bij schulden

Het wetsvoorstel dat adviesrecht van gemeenten bij schuldenbewind regelt is bij de Tweede Kamer ingediend. Gemeenten mogen na drie maanden in een lopend traject adviseren of iemand onder bewind moet blijven, of ‘lichtere hulp’ nodig heeft. Ook mag schuldenbewind alleen nog voor bepaalde tijd worden ingesteld.

Dit zogenoemde adviesrecht van gemeenten staat in het wetsvoorstel dat minister Dekker voor Rechtsbescherming en staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken gisteren naar de Tweede Kamer stuurden. Gemeenten mogen de rechter adviseren of een inwoner het beste is geholpen door voortzetting van het beschermingsbewind, of met een ‘lichtere vorm van gemeentelijke ondersteuning’. De keuze voor een advies lopende het traject, komt tegemoet aan de wens van bewindvoerders en rechters: geen inmenging vooraf. (Bron: Gemeente Nu, 2 apr. 2020)

Ruim 320.000 Rotterdamse huishoudens ontvangen Geldkrant Minder inkomen

De uitbraak van het coronavirus heeft veel financiële gevolgen. Ook in de gemeente Rotterdam voelen inwoners het effect van deze crisis in hun portemonnee. Om hen een steuntje in de rug te geven, is een eigen Geldkrant ontwikkeld.

De Rotterdamse Geldkrant is in opdracht van de gemeente Rotterdam ontwikkeld door het Nibud. ‘We kunnen het alleen samen doen! Dat geldt voor de bestrijding van corona, maar ook voor het voorkomen en aanpakken van schulden,’ aldus Michiel Grauss. (Bron: 15 mei 2020)

NVVK start meldpunt ongewenste activiteiten deurwaarders & schuldeisers

Naar aanleiding van een enquête onder de leden startte de NVVK op 11 mei 2020 een meldpunt waar schuldhulpverleners ongewenste activiteiten van deurwaarders en schuldeisers kunnen deponeren.

Uit het onderzoek komen ook zorgen naar voren over de opstelling van schuldeisers en deurwaarders. Deelnemers geven onder andere aan dat deurwaardersbeslagen ervoor zorgen dat uitgekeerd geld vanuit de ‘Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19’verdwijnt naar schuldeisers. (Bron: NVVK, 11 mei 2020)

Steeds minder mensen schuldenvrije toekomst

Steeds minder mensen komen in aanmerking voor schuldsanering. Uit onderzoek blijkt dat burgers moeilijk toegang vinden tot de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp), meldt de Nationale ombudsman.

Mensen met problematische schulden kunnen bij de rechtbank een aanvraag doen voor wettelijke schuldsanering (Wsnp). Zij moeten dan een bepaalde tijd van een minimuminkomen leven, hun aangepaste betalingsverplichtingen nakomen en kunnen dan met een schone lei beginnen.

Volgens de ombudsman worden mensen niet altijd voorgelicht over de mogelijkheden van de Wsnp of wordt deze als een "kansloze optie" afgeschilderd. Van Zutphen pleit er ook voor dat de uitsluiting van tien jaar voor mensen met een zogenoemde 'fraudeschuld' bij UWV, SVB of gemeenten moet worden ingekort. "Dat zou veel burgers een snellere route verschaffen naar een schone lei", schrijft hij. (Bron: ANP, 11 jun. 2020)

Kabinet treft maatregelen om toename mensen met schulden op te vangen

Nederland bevindt zich in een uitzonderlijke situatie door de uitbraak van het coronavirus. Veel mensen zijn door deze crisis acuut in de financiële problemen gekomen. Dit kan zorgen voor een sterke toename van het beroep op schuldhulpverlening. Het kabinet treft maatregelen om de financiële gevolgen voor mensen zo veel mogelijk te beperken. Staatssecretaris Tamara van Ark (SZW), verantwoordelijk voor de Brede Schuldenaanpak van het kabinet, kijkt daarbij onder meer naar de mogelijkheid om meer mensen met problematische schulden tijdelijk uitstel van betaling te geven. (Bron: Min SZW, 16 jun. 2020)

Herziening van beslag- en executierecht biedt schuldenaar meer zekerheid

De wet die onder meer moet voorkomen dat mensen met schulden onder het bestaansminimum terechtkomen, treedt gefaseerd in werking. Als er beslag op iemand zijn spullen wordt gelegd voor de verkoop dan moet er wel iets overblijven om van te leven. Om de wet zo snel mogelijk in werking te kunnen laten treden, was overleg nodig met onder andere banken, gemeenten en deurwaarders omdat zij tijd nodig hebben hun bedrijfsvoering aan te passen. Er is besloten de wet in drie stappen in te voeren, te beginnen op 1 oktober 2020. (Bron: Rijksoverheid, 30 sep. 2020)

Gratis telefoonnummer biedt oplossing voor mensen met geldzorgen

Mensen met geldzorgen kunnen het gratis telefoonnummer 0800-8115 bellen voor hulp. Medewerkers van de telefoonlijn brengen bellers in contact met de hulpverlening die zij nodig hebben. Het nummer is in het hele land bereikbaar en maakt deel uit van de Nederlandse Schuldhulproute (NSR).

De NSR wil met 0800-8115 mensen met geldzorgen op een persoonlijke en passende manier helpen en aanmoedigen om de stap naar hulp te zetten. Als het nodig is, kan een beller meteen in contact komen met een lokale schuldhulpverlener. Bellen kan ook anoniem. (Bron: Nibud, 1 okt. 2020)

Burger met schulden kan straks in een keer regeling treffen

Burgers met grote schulden kunnen binnenkort in één keer een regeling treffen met grote schuldeisers, zoals de Belastingdienst, woningcorporaties, zorgverzekeraars en telecombedrijven. Een geslaagde proef uit Den Haag met ‘collectief schuldregelen’ krijgt navolging in tientallen gemeenten.

Momenteel hebben een half miljoen huishoudens in Nederland problematische schulden. Gemiddeld duurt het vijf jaar voordat mensen hulp zoeken. De gemiddelde schuld is dan al opgelopen tot zo’n 40 duizend euro bij gemiddeld veertien schuldeisers. Daarna duurt het nog ruim een jaar voordat alle schuldeisers akkoord zijn met een saneringsvoorstel, als ze dat al doen. Bij collectief schuldregelen is het idee dat deelnemende schuldeisers ongezien akkoord gaan met het voorstel van de schuldhulpverlener.

Het ‘collectief schuldregelen’ heeft de gemeente Den Haag 84.000 brieven gescheeld van en naar schuldeisers. De gemeente maakte afspraken met zo'n 30 organisaties als woningcorporaties, Belastingdienst en zorgverzekeraars. Als ook websites mee zouden doen aan de regeling, zou dat veel langdurige onderhandelingen kunnen schelen. (Bron: Rijksoverheid, 13 okt. 2020)

Financiële gezondheid van medewerkers bespreekbaar?

Ruim zestig procent van de werkgevers vindt de financiële gezondheid van medewerkers hun verantwoordelijkheid. Maar hoe maak je als werkgever een onderwerp als financiën of geldzaken bespreekbaar? Risico-adviseur Aon deed hier uitgebreid onderzoek naar, zowel onder werkgevers als medewerkers. Het blijkt dat gesprekken over vrije tijd hiervoor een uitstekend startpunt vormen. Verder geeft een groot deel van de medewerkers aan behoefte te hebben aan (digitale) ondersteuning die kan helpen bij het inzichtelijk maken van de persoonlijke geldzaken. (Bron: AON, 20 okt. 2020)

Vanaf 1 januari belletje of bezoek bij betalingsachterstand

Vanaf 1 januari 2021 kan iedereen die 30 tot 100 dagen te laat is met een betaling aan woningcorporatie, zorgverzekeraar, energieleverancier of drinkwaterbedrijf een brief, belletje of bezoek verwachten van de gemeente. Die is vanaf dan verplicht om als zij het signaal krijgt, contact te zoeken met de inwoner met een betalingsachterstand.

Om dit mogelijk te maken werd op 10 november 2020 het landelijke Convenant Vroegsignalering ondertekend. Hoe eerder mensen met financiële zorgen in beeld zijn, hoe beter, is het devies. De NVVK ontwikkelde daarom samen met energieleveranciers, drinkwaterbedrijven, woningcorporaties en zorgverzekeraars een convenant, mede ondersteund door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

Mensen met problematische schulden sneller en beter helpen

Om mensen met problematische schulden sneller en beter te helpen, neemt het kabinet maatregelen. Zo krijgen schuldeisers een deadline om te reageren op een voorstel van een schuldhulpverlener om er in goed overleg met de schuldenaar uit te komen. Daarnaast wordt de drempel lager voor mensen met schulden om sneller (opnieuw) toegang krijgen tot de wettelijke schuldsanering.

Door de verwachte toename van schulden en armoede als gevolg van de coronacrisis is de urgentie extra hoog, zo schrijven staatssecretaris Van ’t Wout (SZW) en minister Dekker (Rechtsbescherming) in een brief (17 november 2020) aan de Tweede Kamer.

Nu doorpakken in aanpak problematische schulden

Schuldenexperts Nick Huls en Roel in ’t Veld doen een oproep aan het volgende kabinet betreft problematische schulden: na aanpakken nu doorpakken. In een net gepubliceerd pamflet schetsen ze de kern van de problematiek, de huidige tekortkomingen, en formuleren de wenselijke koers en een concreet programma. En ook tegen welke moeilijkheden gemeenten aanlopen en hoe ze hun schuldhulp zouden moeten verbeteren.

‘De aandacht voor het schuldenvraagstuk is toegenomen en er is de afgelopen jaren gezocht naar oplossingen en gewerkt aan verbeteringen,’ schrijven de experts in hun pamflet doorpakken op burgerschulden. ‘Ondanks alle inspanningen is de oplossing van het burgerschuldenvraagstuk echter voor grote groepen burgers nog steeds niet dichterbij gekomen. De gevolgen van corona dreigen het probleem nog ernstiger te maken.’ (Born: Gemeente.Nu, 3 mrt. 2021)

Redactie: Als het met twee (ex) professoren niet lukt om problematische schulden significant te verminderen, moeten we het ergste vrezen.

Al na twee jaar uit de schulden in nieuw Utrechts traject

Nu duurt het gemiddeld elf maanden van het moment dat iemand zich meldt bij de gemeente totdat diegene begint met het traject. Dat duurt vervolgens drie jaar. Die elf maanden voortraject, waarin bekeken wordt wat de financiële positie van iemand is en welke schulden en schuldeisers er zijn, wil de gemeente Utrecht verkorten tot twee maanden. En daarna volgt dan een saneringstraject van twee in plaats van drie jaar. (Bron: NOS, 7 apr. 2021)

Kwijtscheldingstoets breder toepassen kan verdere financiële problemen voorkomen

Er moet een oplossing komen om de geautomatiseerde kwijtscheldingstoets bij meer mensen toe te kunnen passen. Hiermee kan worden voorkomen dat mensen verder in financiële problemen komen. In een brief aan vier bewindspersonen doet de Nationale ombudsman op 14 april 2021 de aanbeveling om te werken aan een oplossing.

Handreiking Wet gemeentelijke schuldhulpverlening

De gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) geeft meer duidelijkheid over wat wel en niet mag bij de verwerking van persoonsgegevens voor (de toeleiding naar) schuldhulpverlening. Toch blijken er in de praktijk nog veel vragen te zijn. Daarom heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een handreiking opgesteld met aandachtspunten. Hiermee moeten gemeenten en hulpverleners rekening houden om aan de privacywetgeving te voldoen. (Bron: AP, 16 sep. 2021)

• overuren willen maken
• een voorschot vragen
• vakantiegeld laten uitbetalen
• een lening vragen
• en als laatste natuurlijk het loonbeslag, zie subrubriek Loonbeslag.
• het niet meer mee willen doen met uitjes, verjaardagen;
• de “pot” waar iedereen iets in doet, wordt niet meer gevuld door de werknemer met schulden.
• het aanstellen van een vertrouwenspersoon, iemand waarbij de werknemer zonder schroom terecht kan;
• een campagne beginnen over schulden;
• mensen op hun rechten wijzen. Vele mensen laten regelingen en voorzieningen, waar ze gewoon recht op hebben, links liggen, omdat ze er nooit van gehoord hebben, niet weten welke actie(s) zij moeten ondernemen en bij wie zij voor meer informatie moeten zijn.
• Afdeling schuldhulpverlening gemeente (zoek in de betreffende gemeente)
• De Nationale ombudsman
• De sociale raadsvrouw
• Juridisch loket
• Kredietbank
• Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD)
• Rijksoverheid
• Voor degene die gezien zijn inkomen geen recht op toeslagen heeft, geldt een vast bedrag als beslagvrije voet. Dat is 95 procent van de bijstandsnorm.
• Voor wie recht heeft op toeslagen is het iets ingewikkelder, want als hij ook een vast bedrag zou houden en daarnaast nog toeslagen zou ontvangen, zou hij meer overhouden dan mensen die geen recht hebben op toeslagen. Voor diegenen gaat een formule gelden die rekening houdt met de afbouw van toeslagen. Voor toepassing van de formule is voldoende dat de beslag leggende partij de leefsituatie en het inkomen van de schuldenaar kent.
• Wie een inkomen heeft op of onder bijstandsniveau zou niet of nauwelijks kunnen aflossen. Om hen niet onaantastbaar te maken voor schuldeisers, moeten zij 5 procent van hun netto inkomen aflossen.

1. Wij vermoeden een financieel probleem bij een medewerker. Hij wil geen hulp en geeft aan dat hij geen probleem heeft. Moet hij hulp accepteren?
2. Mag ik een voorschot geven op vakantiegeld?

• HR-managers/HR-adviseurs/personeelsadviseurs
• Leidinggevenden, managers, directeuren, eigenaren
• Hoofd salarisadministratie/salarisadministrateurs
• dat niemand beter wordt van de misstanden in de Nederlandse schuldenindustrie
• dat de schuldeiser zijn geld niet terug ziet
• dat schuldenaars zich ziek melden, relaties op de klippen lopen en kinderen opgroeien in chaos
• dat de belastingbetaler honderden miljoenen kwijt is aan een uitdijend bureaucratisch moeras
• te stoppen met het beboeten van armoede. Geldgebrek los je niet op met boetes
• de wanpraktijken bij incassobureaus aan te pakken. Weinig schuldenaren kennen en halen hun recht
• de marktwerking voor deurwaarders terug te draaien. Eén deurwaarder op één gezin
• te zorgen voor samenhang. Geef de overheid één gezicht
• meer mensen een perspectief op een schuldvrij bestaan te bieden. Een schone lei moet sneller in zicht komen.

1. Verkeersboetes vanaf 75 euro mogen voortaan in termijnen worden voldaan.
2. Als iemand drie maanden zijn zorgverzekering niet betaalt, wordt de zorgtoeslag rechtstreeks aan de zorgverzekeraar overgemaakt.
3. Het kabinet onderzoekt of dit bij huurachterstand ook kan gebeuren met de huurtoeslag die dan rechtstreeks naar de woningcorporatie gaat.

• Slechts 7% van mensen met schulden meldt zich bij schuldhulpverlening. Veel mensen voelen een barrière die vooral voortkomt uit schaamte of angst.
• Klanten ervaren verschillende emoties tijdens stabilisatie: moedeloosheid bij het creëren van overzicht maar ook rust als het gelukt is. Tijdens stabilisatie wordt hier nog weinig rekening mee gehouden. Hierdoor bereikt gemiddeld slechts 50% van deze klanten een schuldenregeling.
• Veel van de deelnemende gemeenten werken procesgericht maar experimenteren met een meer persoonsgerichte aanpak. Ze missen echter nog inzicht in het effect van de nieuwe aanpak.
• Het verzamelen van cijfers was uitdagend door gebrek aan eenduidige registratie en beperkte vergelijkbaarheid.
• Werk aan een nieuwe definitie voor stabilisatie. Volgens de huidige definitie is het een succes als iemand financieel stabiel is, maar gedrag en beleving ontbreken daarbij.
• Houd rekening met hoe de klant de dienstverlening beleeft. Heb aandacht voor de persoonlijke leefwereld en emoties.
• Zorg voor vergelijkbare en betrouwbare data om voortgang te monitoren en te sturen op ontwikkeling en verbetering.

1. Iedere inwoner financieel zelfstandig. Daaronder valt ook dat inwoners weten wanneer zij hulp moeten vragen.
2. Iedere inwoner schuldenvrij. Het college realiseert zich dat dit niet in alle gevallen volledig haalbaar zal zijn, maar het is wel het streven.
3. Schulden voorkomen en
4. Na een schuldenregeling duurzaam schuldenvrij blijven. De nazorg wordt laagdrempelig, vertrouwd en professioneel georganiseerd en heeft als doel mensen zelf stappen te laten zetten in hun financiële zelfstandigheid.

• kennismaking
• ordenen van administratie
• maken van een financieel overzicht
• maken van een plan van aanpak
• advies en ondersteuning
• Mensen die door schulden hun boete niet kunnen betalen, en waarbij geen uitzicht bestaat op betaling, kunnen een noodstop van maximaal 4 maanden krijgen.
• Het CJIB schort de inning dan op en er worden geen nieuwe verhogingen opgelegd.
• De persoon die de noodstop krijgt moet zich bij de gemeente melden voor schuldhulpverlening. Wordt deze hulp gestart, dan kan de noodstop met 8 maanden worden verlengd.
• De boete wordt na de noodstop (in termijnen) afbetaald.
• De noodstop kan worden beëindigd als afspraken niet worden nagekomen.

Heb als werkgever oog voor schuldenproblemen

14 februari 2023

Medewerkers wisselen sneller van baan. Vorig jaar koos een op de vijf voor een nieuwe uitdaging. UWV noemt het streven naar een betere werk-privébalans als een oorzaak. Geen of minder stress wil iedereen. We rekenen steeds meer af bij de supermarkt voor dezelfde boodschappen, dus een hoger loon is een belangrijke trigger. Of betere groeimogelijkheden. We leven in een gekke tijd. Oorlog en ongekend hoge energielasten. Er zijn nota bene bedrijven die door stakingen stil komen te liggen, omdat medewerkers aangeven niet meer rond te kunnen komen.

Een groenondernemer informeerde bij zijn personeelsafdeling naar problemen met schulden. Hij zei zich wezenloos te schrikken van het aantal medewerkers met loonbeslag. Het zijn niet meer alleen eenoudergezinnen, mensen met een niet-westerse achtergrond, bijstandsontvangers en alleenstaanden die zich geconfronteerd weten met armoede. Ook mensen met goede banen, de onderwijzer, politieman, verpleegkundigen en tweeverdieners komen in pittige schuldenproblemen.

Belang dat mensen zich niet schamen voor schulden en hulp zoeken

Veel woningcorporaties en zorgverzekeraars krijgen eerste signalen als er achterstand is op huur of premie. Ze werken samen aan initiatieven om hulp te bieden. Ook gemeenten helpen mensen met problematische schulden. Koopkrachtmaatregelen van de overheid ten spijt groeit die groep. Gemeenten hebben er belang bij dat mensen zich niet schamen voor schulden en hulp zoeken. De landelijke campagne ‘Je staat er niet alleen voor’ is echter heel bescheiden. Dat is jammer, want uit de schuldhulpverlening is bekend dat wie zich schaamt vaak sneller en dieper in schulden komt.

Aandacht voor medewerkers is voor werkgevers altijd belangrijk. Bedrijven die sturen op een goede balans tussen happy employees en happy clients leggen een goede voedingsbodem voor succes. Maar oprechte aandacht voor medewerkers is nu belangrijker dan ooit.

Commentaar redactie: 

Hoe kun je als werkgever medewerkers helpen?

Laat ik vooropstellen dat iedere werknemer in de problemen kan komen. Dat is mijn 15 jaar ervaring als penningmeester van een sociaal fonds van een grote (internationale) werkgever.

Soms door grote tegenvallers of door eigen schuld. Het meest praktisch is om de medewerker bijtijds bij te staan met raad en vaak een financiële regeling, voordat de problemen zich opstapelen en steeds groter worden.

Ziekteverzuim en minder presteren is een belangrijk gevolg.
Medewerkers zullen niet met hun zorgen te koop lopen en al helemaal niet bij de direct leidinggevende. Probeer daarom binnen of buiten de organisatie een onafhankelijke vertrouwenspersoon aan te stellen, waar de toegang volledig vertrouwelijk is.

Een vertrouwenspersoon dient enige juridische achtergrond te hebben en wordt door de directie en ondernemingsraad aangesteld. Er is een reglement en de sociaal raadsman of -vrouw heeft de beschikking over een ruim budget.

Mogen wij u helpen met de opzet van een dergelijke organisatie, waarbij ook de fiscale kant van de eventuele financiële hulp wordt afgedekt? Neem dan contact op met redactie@hr-kiosk.nl