Defensie-uitgaven en staatsschuld en mogelijke gevolgen

Opinie  |  zo 29 jun 2025  |  Bron: HR-kiosk & CBS  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Staatsschuld, Stabiliteitspact, Ambtenaren, Inzetbaarheid, Duurzame inzetbaarheid, CBS

Een eeuwenoud gezegde luidt:  “Wie mooi wil zijn moet pijn lijden”. M.a.w. wanneer de dreiging van een oorlog significant is, zullen we rigoureuze maatregelen moeten nemen, die gepaard zullen gaan met ongemak en offers.

Investeringen

Kunnen we ook als tegenwicht van deze offers (investeringen) ook profiteren van de opbrengsten of is het weggegooid geld. Gaan we Nederlandse bedrijven voortrekken of Europees aanbesteden, waarbij (als voorbeeld) ons geld voor onderzeeërs en kerncentrales in Franse zakken verdwijnt? Of zijn er alternatieven?

Bezuinigen, lenen of allebei?

Om de defensieverplichtingen te kunnen betalen zal Nederland of op haar uitgaven moeten bezuinigen of de staatschuld moeten verhogen.
Het gaat om zeer grote bedragen. Waar moet je dan op bezuinigen en wat zijn dan de gevolgen?
Nu al komen we op allerlei fronten geld tekort om hoognodige investeringen te kunnen bekostigen. Wel moet de Algemene Rekenkamer jaar over jaar constateren dat geld onnodig of niet verantwoord  is uitgegeven of zelfs gewoon is verdwenen.
Ieder jaar gaan de budgetten in de zorg en onderwijs omhoog en nog steeds roept men dat het niet genoeg is en dat, als gevolg daarvan in personeel moet worden gekrompen of bepaalde taken en doelstellingen niet (meer) kunnen worden uitgevoerd.
Omdat kennelijk bezuinigen voor de meesten betekent dat taken niet meer kunnen worden uitgevoerd, zou je dan ook mogen vragen om meer zorgvuldig en gewetensvol met budgetten om te gaan en meer leidinggevenden daarvoor verantwoordelijk stellen.

Ambtenaren

Een poging die al vele jaren geleden is ingezet om vooral het aantal ambtenaren te verminderen, heeft geen soelaas geboden. Niet alleen dat er substantieel meer zijn bijgekomen. Maar ook steeds meer externen zijn ingehuurd. Lees: Steeds meer ambtenaren
Het blijkt dus dat het streven om zuiniger om te gaan met geld een hopeloze illusie is; dus blijven we met geld smijten. Dan maar meer geld lenen?

Staatsschuld en Stabiliteispact

Als een van de weinige landen houden we ons strak aan het stabiliteitspact en de regels, maar is dat niet al te bekrompen?
Nederland heeft maar 470 miljard staatsschuld is 42,2% van BBP.  Maar feitelijk is de staatsschuld (de som van schulden en vorderingen op korte en lange termijn) veel lager, zelfs nihil.
Om kennelijk plausibele redenen wordt een vordering op lange termijn van 600 miljard niet meegenomen. Het totale pensioenvermogen (incl. verzekeraars) is 2.000 miljard, waarop een belastingclaim zit van 600 miljard. Lees: Bewust worden we armer gehouden
Willen ambtenaren en/of politici en CBS deze vordering niet meenemen omdat de EU Nederland dan hoger gaat belasten?
Het demissionaire kabinet is bewust en zelfs uitgesproken door een aantal ambtenaren tegengewerkt, waardoor extra uitgaven voor noodzakelijke behoeften niet konden doorgaan.

Conclusie

Dus mijn opvatting is: gewoon goedkoop geld lenen en de noodzakelijke investeringen doen voor nu en de toekomst. En vooral investeringen die het welzijn, de welvaart en ook de veiligheid bevorderen.
En: prima dat we de CO2 willen verminderen, maar zet de hysterie over stikstof (is geen zenuwgas) even een tijdje “on hold” en ga bouwen aan onze veiligheid (ook huizen, dijken en voedsel).
Daarvoor moeten meer mensen inzetbaar worden en vooral blijven.

 
Lees meer