Bezuinigingen op ambtenaren

Datum laatste wijziging: 2 juli 2025  |  Trefwoorden: , , ,

Inhoud

  1. Roemernorm
  2. Bezuiniging op ambtenaren levert weinig op
  3. Begroting 2015
  4. Loonsverhoging 2018
  5. Ambtelijke dienst is de afgelopen jaren geëxplodeerd
  6. Meer mensen in dienst bij de overheid (2024)

Roemernorm

In 2010 ingesteld voor alle ministeries niet meer dan 10 procent van de personeelskosten mag worden uitgegeven aan dure externe adviseurs, interim-managers en andere externe medewerkers. Initiatiefnemer was SP-leider Emile Roemer. De SP kreeg destijds veel meldingen binnen van ambtenaren die zich zorgen maakten dat veel geld werd weggegooid aan dure externen terwijl tegelijkertijd veel ambtenaren weg moesten.

De bedoeling was dat de Roemernorm ook voor de provincies en gemeenten zou gelden. Of dat gelukt is, valt te bezien. Wat in ieder geval opvalt, is dat de verschillen tussen de provincies groot zijn. Provincie Noord-Holland gaf in 2013 33,8% van alle personeelskosten uit aan externen, terwijl de provincie Zeeland hier niet meer dan 7,4% aan uitgaf.

Bezuiniging op ambtenaren levert weinig op

De ambtenarensalarissen zijn al jaren bevroren en het aantal ambtenaren neemt ook al jaren af. Maar de totale loonkosten voor het ambtelijk apparaat gaan niet omlaag meldt het Financieele Dagblad (2013).

Het FD baseert zich op de gegevens van het salarisverwerkingsbedrijf van de overheid. De belangrijkste oorzaken voor tegenvallende salarisuitgaven zijn de stijgende sociale premies die de overheid als werkgever moet betalen en voor zorg en pensioenen voor de ambtenaren. De afgelopen jaren steeg de loonsom per ambtenaar – mede door de toenemende premies – van 60.500 tot bijna 64.000 per jaar.

Begroting 2015

De nullijn voor ambtenaren - leraren, politieagenten, militairen en ander overheidspersoneel - eindigt in 2015: de lonen van ambtenaren stegen in de periode 2010-2014 niet mee met de contractloonstijging bij bedrijven.

Loonsverhoging 2018

De vakbonden FNV Overheid, AC Rijksvakbonden, CNV Overheid en CMHF hebben met de werkgever een onderhandelingsresultaat bereikt over een cao Rijk. De 118.000 rijksambtenaren krijgen per 1 juli een loonsverhoging van 3%, op 1 juli 2019 2% en nog eens 2% per 1 januari 2020. Bovendien krijgen alle rijksambtenaren - naar rato van dienstverband - op 1 januari 2019 een éénmalige uitkering van 450 euro bruto. De cao heeft een looptijd van twee en een half jaar, van 1 januari 2018 tot 1 juli 2020.

Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over roosterinnovatie waarbij de medewerker meer invloed krijgt op zijn/haar rooster. Ook zijn er afspraken gemaakt over duurzame inzetbaarheid, een mogelijkheid om voor verlof te sparen en een individueel keuzebudget waarbij vakantie- en eindejaarsuitkering ook op andere momenten kunnen worden opgenomen.

Het onderhandelingsresultaat wordt nu voorgelegd aan de vakbondsleden. (Bron: CMHF, 25 jun. 2018)

Ambtelijke dienst is de afgelopen jaren geëxplodeerd

Wat is de reden dat de ambtelijke dienst van de overheid de afgelopen jaren explodeerde.
In 2017 telde de Rijksoverheid nog 110.649 volledige banen, in 2021 131.132: een toename van bijna 20 procent.

Managers en externe krachten

Het aantal managers stijgt navenant. De Algemene Bestuursdienst – managers op het niveau van directeuren en hoger – groeide sinds 2018 van 1.302 naar 1.771.
Alleen al in 2021 kwamen er 5.687 Rijksambtenaren bij. Volgens de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk 2021 zou die stijging onder meer het gevolg zijn van extra personeel wegens corona bij het RIVM, bij de RVO onder meer in verband met de Groningse aardbevingen en bij de dienst Toeslagen voor de afhandeling van de Toeslagen­affaire.
Of hiervoor bijna zesduizend ambtenaren extra nodig waren, is zeer de vraag. Los daarvan steeg ook de inhuur van externe krachten fors. Acht van de twaalf ministeries huurden meer consultants, uitzendkrachten en zzp’ers in dan de eigen norm toestond.

Alarmerende stijging van de uitgaven

In 2021 bedroegen de uitgaven aan externe inhuur 2,3 miljard euro. Dat is 13,4 procent van de totale personele uitgaven. Of dit alarmerend is? Het Rijk vindt blijkbaar van niet. Het is normaal om ‘vanuit doelmatigheidsoverwegingen – vanwege fluctuerende opdrachtportefeuilles – van een flexibele schil gebruik te maken’, staat in de jaarrapportage.

Meer mensen in dienst bij de overheid (2024)

In de afgelopen zeven jaar is het arbeidsvolume gemeten in arbeidsjaren (vte’s) in de overheidssector steeds toegenomen. Daarvoor daalde dit arbeidsvolume juist zeven jaar lang. In 2024 bedroeg de hoeveelheid werk bij de overheid 1,1 miljoen vte. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers


Red.: Een zwalkend beleid van de overheid. Dan weer jaren op de plaats rust en dan weer een forse stap omhoog.

Ga terug naar subrubriek Ambtenaren (Arbeidsrecht).