- Wet
- Gebruikelijk
- CAO
- Rouwprotocol
- Mogelijkheid tot wettelijk rouwverlof?
- Verlies dierbare leidt bij werknemers vaakst tot afwezigheid van het werk
- Voorstel Wet invoering rouwverlof ligt bij Tweede Kamer
- Rouwverlof wordt nog wettelijk vastgelegd
Wet
De wet is t.a.v. dagen verlof overlijden vaag. In de regeling "calamiteitenverlof of kort verzuimverlof" staat geschreven: "U kunt calamiteitenverlof of kort verzuimverlof opnemen zo lang als nodig is om een dringend privéprobleem op te lossen. Dat kan van een paar uur tot een paar dagen duren. Er geldt geen maximum aantal uren calamiteitenverlof of kort verzuimverlof per jaar."
Gebruikelijk
Wet of geen wet, vaak wordt het volgende gevolgd:
- Overlijden van de echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende, van een kind van de werknemer of van diens wettelijke partner, van de vader, moeder, schoonvader, stiefvader, schoonmoeder, stiefmoeder van de werknemer: drie dagen, te kiezen tijdens de periode die begint met de dag van het overlijden en eindigt met de dag van de begrafenis
- Overlijden van een bij de werknemer* inwonende broer, zuster, schoonzuster, schoonbroer, grootvader, grootmoeder, kleinkind, van een overgrootvader, een overgrootmoeder, van een achterkleinkind, van een schoonzoon of schoondochter: twee dagen, te kiezen tijdens de periode die begint met de dag van het overlijden en eindigt met de dag van de begrafenis
- Overlijden van een niet bij de werknemer* inwonende broer, zuster, schoonzuster, schoonbroer, grootvader, grootmoeder, kleinkind, van een overgrootvader, een overgrootmoeder, van een achterkleinkind, van een schoonzoon of schoondochter: de dag van de begrafenis.
*De genoemde familieleden van de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner zijn gelijkgesteld aan die van de werknemer.
(Bron:
Stepstone)
CAO
In CAO's treft men soms regels voor het verlof bij overlijden aan. Deze regels zijn gelijk of ruimer dan de wettelijke regels. Zie als voorbeeld kort verlof regeling in de CAO van Metaal en techniek.
Rouwprotocol
Het
CNV (2 januari 2020) stelt het volgende: "Werknemers die te maken krijgen met een ingrijpend verlies, hebben vaak veel moeite om weer op een goede manier terug aan het werk te komen. De houding van de werkgever speelt hierbij een belangrijke rol. Meer dan de helft van de rouwende werknemers heeft hier – soms uiterst – pijnlijke ervaringen mee."
Uit een onderzoek onder 537 leden van
CNV Vakmensen kwam naar voren dat niet zozeer het aantal vrije dagen belangrijk is, als wel de steun en begrip van werkgever en collega’s. Zie het rouwen niet als een privézaak waar op het werk weinig ruimte en aandacht voor is.
NB: Uitkering bij overlijden
Overlijdt een werknemer dan vindt een uitkering aan de nabestaanden plaats. U vindt dit in HR-kiosk, "
Uitkering bij overlijden en invaliditeit".
Mogelijkheid tot wettelijk rouwverlof?
Op dit moment is er geen verlof na het overlijden van een gezinslid in de wet voorzien. Arbeidsongeschiktheid/ziekteverzuim is tot nu toe de enige oplossing. Daarnaast is men afhankelijk van een flexibele werkgever en begripvolle bedrijfsarts.
Een petitie die voor wettelijk rouwerlof pleit is inmiddels bijna 80.000 keer ondertekend, maar ondernemersverenigingen staan niet te springen om zo'n rouwverlof.
Verlof België uitgebreid
Vakbond
CNV pleit voor een rouwverlof van 10 dagen. Zo'n verlof geldt sinds dit jaar al in België. Eerder kregen Belgen 3 dagen verlof na het overlijden van een gezinslid. Ook in de Tweede Kamer bereiden verschillende partijen een wetsvoorstel voor om een rouwverlof mogelijk te maken.Uit een Kamerbrief van dit jaar blijkt dat meer Europese landen zo'n verlof hebben:
Rouwverlof in andere landen
| Land |
Aantal dagen |
Betaald? |
| België |
10 dagen (3 dagen verplicht tussen overlijden en uitvaart, overige 7 dagen vrij opnemen binnen 1 jaar na overlijden)
|
Ja |
| Portugal |
2 of 5 dagen, afhankelijk van de relatie tot overledene; 14 tot 30 dagen onbetaald verlof voor een miskraam of beëindiging van zwangerschap om medische redenen |
Ja |
| Spanje |
2 dagen, eventueel uitgebreid tot 4 dagen wanneer nabestaande moet reizen naar uitvaart |
Ja |
| Slovenië |
1 dag (in meeste collectieve afspraken aangevuld tot 3 dagen) |
Ja |
| Frankrijk |
3 dagen voor partner, ouder, broer/zus, 5 dagen voor kind |
Ja |
| Litouwen |
Tot 5 dagen |
Nee |
In Nederland krijgen sommige werknemers al wel rouwverlof. Zij hebben daar dan recht op, op grond van de cao van hun sector. In 2017 was in negen cao's een verlofregeling opgenomen, in 2019 waren dat er al zestien. "Het is neemt toe", zegt een woordvoerder van
CNV. "Maar uiteindelijk wil je een wettelijk rouwverlof als vangnet. Dan geldt het voor alle werknemers."
Werkgevers: wirwar van regelingen
De werkgeversclubs zeggen dat er al voldoende manieren zijn om verlof op te nemen, zoals bijvoorbeeld calamiteitenverlof, ziekteverzuim of het gebruik van het persoonlijk keuzebudget. Bovendien wijzen ze op de financiële lasten voor ondernemers die samenhangt met de 'wirwar van verlofregelingen.'
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderzoekt de implicaties van rouw op werk. Hierin wordt ook het rouwverlof meegenomen. De uitkomsten van dat onderzoek gaan eind januari naar de Tweede Kamer.
Verlies dierbare leidt bij werknemers vaakst tot afwezigheid van het werk
18 oktober 2023
In 2022 werkte 6 procent van alle werknemers in de voorafgaande twee jaar enige tijd niet of niet volledig na het overlijden van een dierbare. Bij 4 procent van de werknemers was dat vanwege het verlies van een partner, kind of een ouder. Het ging om een afwezigheid van een week of langer. Werknemers die een kind verloren, waren het vaakst voor langere tijd afwezig. Dit blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (
NEA) van het CBS en TNO, die in het laatste kwartaal van 2022 is uitgevoerd.
Het is de eerste keer dat CBS en TNO onderzoek hebben gedaan naar de afwezigheid van werknemers wegens het overlijden van een naaste. Aan werknemers die hierdoor in de twee jaar voorafgaand aan de enquête langer dan een week niet (volledig) hebben gewerkt, is gevraagd hoe zij hun afwezigheid met de werkgever geregeld hadden.
Vooral na verlies kind of partner langer dan een week niet aan het werk
Vooral na het verlies van een kind of partner duurde het langer dan een week voordat werknemers weer (volledig) aan het werk waren.
Ruim drie kwart (76 procent) van de werknemers die een kind verloren, was langer dan een week niet of niet volledig aanwezig. Bij werknemers van wie de partner is overleden was dat 65 procent. Als het niet ging om een partner, kind of ouder, was 13 procent van de werknemers na een sterfgeval na een week nog niet (volledig) aan het werk.
Ziekmelding na verlies van kind of partner, verlof na verlies ouder
Werknemers die na het overlijden van een naaste langer dan een week niet (volledig) konden werken, regelden dit op verschillende manieren met de werkgever. Na het verlies van een partner of kind meldden de meesten zich ziek. Na het verlies van een ouder maakten werknemers vaker gebruik van ander betaald verlof, zoals bijzonder verlof of maatwerkafspraken, dan van ADV- of vakantiedagen. 1 op de 7 werknemers die niet of minder werkten na het verlies van een naaste, regelden dat met meerdere regelingen tegelijkertijd.
1 op de 6 had meer steun kunnen gebruiken
Werknemers die langer dan een week (deels) afwezig waren, is ook gevraagd of hun werkgever iets had kunnen doen om hen (nog) beter te ondersteunen. Ongeveer 1 op de 6 (16 procent) vond van wel. Hun werkgever had bijvoorbeeld kunnen informeren hoe het ging, minder druk kunnen zetten om weer aan het werk te gaan, of meer vrije tijd kunnen geven zonder dat dit ten koste ging van hun verlofsaldo. Vooral werknemers die ADV- of vakantiedagen hadden opgenomen om na het verlies van een naaste niet te hoeven werken, vonden dat de werkgever meer had kunnen doen.
Voorstel Wet invoering rouwverlof ligt bij Tweede Kamer
Het voorstel voor de Wet invoering rouwverlof is ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel, een initiatief van SGP, CDA en ChristenUnie, regelt dat werknemers bij het overlijden van sommige naasten een week rouwverlof kunnen opnemen.
In mei verscheen op internetconsultatie.nl een conceptversie van het initiatiefwetsvoorstel. Dit concept leverde veel reacties op, maar deze hebben niet tot grote wijzigingen geleid in het voorstel dat nu bij de Tweede Kamer ligt. Zo is onveranderd dat het wettelijke rouwverlof alleen bruikbaar zal zijn bij het overlijden van een partner (als de werknemer zorg draagt voor één of meer minderjarige kinderen) of een minderjarig kind. Ook is de duur van het rouwverlof niet aangepast: eenmaal de wekelijkse arbeidsduur van de werknemer. Een werkgever moet gedurende het rouwverlof het loon volledig doorbetalen. Organisaties kunnen ervoor kiezen om het rouwverlof langer te laten duren en/of in meer situaties van toepassing te laten zijn; de initiatiefnemers benadrukken dat het wettelijke rouwverlof van een week een minimumnorm moet worden, en niet dé norm.
Wettelijk rouwverlof sluit aan op advies SER
De Tweede Kamer zal zich na de zomer over het wetsvoorstel buigen. Het is nog onzeker of de initiatiefnemers op een Kamermeerderheid mogen rekenen. De grote vakbonden hebben zich al wel achter het voorstel geschaard. Dit in tegenstelling tot de werkgeverspartijen, die ervoor willen waken dat het verlofstelsel nog onoverzichtelijker wordt en er onnodige regels worden ingevoerd. In een reactie hierop wijzen de initiatiefnemers naar het advies van de Sociaal-Economische Raad (
SER) om rouwverlof onderdeel te maken van een nieuw verlofstelsel. Het wetsvoorstel loopt alvast vooruit op de hervorming van het verlofstelsel, die naar verwachting niet snel geregeld zal zijn.
Doel is om ziekteverzuim te verminderen
Het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) vindt dat het nut en de noodzaak van het wetsvoorstel voldoende zijn onderbouwd, maar een concrete en toetsbare norm wanneer de wet als effectief kan worden beschouwd, ontbreekt nog. Aan het wetsvoorstel is daarom toegevoegd dat bij de evaluatie van de wet specifiek naar de invloed van het rouwverlof op het ziekteverzuim binnen organisaties wordt gekeken. Het doel is dat het rouwverlof (tool) het ziekteverzuim vermindert.
Rouwverlof wordt wettelijk vastgelegd
Op dit moment is er in de wet nog niks geregeld voor rouwverlof. Op het moment dat er een naaste overlijdt, heeft een werknemer geen recht op doorbetaalde verlofdagen. Hierdoor melden werknemers zich vaak ziek. In sommige cao’s is wel iets vastgelegd rondom rouwverlof. Er is een wetsvoorstel ingediend dat rouwverlof wettelijk regelt.
Dit zijn de meest gestelde vragen:
- Wat houdt het rouwverlof in?
- Is het mogelijk om rouwverlof te weigeren?
- Wanneer moet je rouwverlof opnemen?
- Wie betaalt deze kosten?
- Wat houdt het rouwverlof in?
Werknemers mogen 5 werkdagen rouwverlof opnemen als:
- De werknemer een gezin heeft met minderjarige kinderen
- Een partner of minderjarig kind overleden is
Deze 5 werkdagen gelden als iemand fulltime werkt. De werkgever moet het loon doorbetalen tijdens het rouwverlof.
Je mag als werkgever ook langer rouwverlof geven aan je medewerker, of het in meer situaties van toepassing laten zijn. Zolang dit maar gunstig voor de werknemer uitvalt.
Is het mogelijk om rouwverlof te weigeren?
Ja, maar alleen als je als werkgever kunt aantonen dat er sprake is van een zwaarwegend bedrijfsbelang, waardoor rouwverlof opnemen niet mogelijk is.
Wanneer moet je rouwverlof opnemen?
Het verlof is flexibel op te nemen vanaf de dag na de uitvaart tot 1 jaar na het overlijden van de dierbare.
Wie betaalt deze kosten?
De werkgever draait op voor deze kosten. Het idee achter deze wet is dat werknemers die na een rouwperiode terugkeren op de werkvloer aan het werk blijven. Het moet langdurig verzuim voorkomen en verzuimkosten voor werknemers laag houden.
De overheid verwacht dat de kosten die werkgevers voor het rouwverlof maken nu ook al gemaakt worden door werkgevers, maar dan in de vorm van ziekteverzuim of niet-wettelijke regelingen voor rouwverlof.
Wat verandert er?
Heeft u personeel? Uw werknemers kunnen door een overlijden te maken krijgen met rouw. Voor rouw als gevolg van een sterfgeval in een gezinssituatie, wordt rouwverlof in de wet vastgelegd. Werknemers die fulltime werken krijgen het recht 5 werkdagen rouwverlof op te nemen. De werkgever moet de werknemer tijdens het rouwverlof doorbetalen. Voor dit wettelijke rouwverlof gelden de volgende voorwaarden:
- De werknemer heeft een gezin met minderjarige kinderen.
- Een partner of minderjarig kind is overleden.
Deze wetswijziging moet ervoor zorgen dat werknemers die na een rouwperiode terugkeren op de werkvloer aan het werk blijven. Het moet langdurig verzuim voorkomen en verzuimkosten voor werknemers laag houden.
Rouwverlof geven is nu nog niet wettelijk verplicht. Maar in de cao voor uw bedrijfstak kunnen wel regels staan voor rouwverlof. Het bestaande wettelijk recht op verlof bij een overlijden is kortdurend, geldt tot aan de uitvaart en is niet bedoeld als rouwverlof.
Voor wie?
- ondernemers met personeel
Wanneer?
Wanneer de wijziging van de Wet arbeid en zorg ingaat, is nog niet bekend.
Let op: De ingangsdatum van deze (wets)wijziging is nog niet definitief. Eerst moeten de Tweede en Eerste Kamer het wetsvoorstel aannemen. Na publicatie in het Staatsblad of de Staatscourant kan de wet ingaan.
Na het verlies van een dierbare kan terugkeer naar werk moeilijk zijn. Rouwverlof biedt medewerkers de tijd om te rouwen zonder zorgen over werk.
