Vaderschapsverlof

Datum laatste wijziging: 20 oktober 2020  |  Trefwoorden:

Inhoud

Woord vooraf

Onderstaande Nederlandse wetten inzake het vaderverlof zijn van kracht tot en met 2018. Vanaf 2019 geldt de Wet Invoering Extra Geboorteverlof, zie deze wet.
  1. Wet WAZO
  2. Uitbreiding vaderschapsverlof vanaf 2015
  3. Belastingplan 2016
  4. OESO wil langer betaald vaderschapsverlof
  5. Asscher wil langer vaderschapsverlof
  6. Minimaal tien dagen verlof na geboorte kind?
  7. Gelijk ruzie over plan vaderschapsverlof
  8. Kamermeerderheid voor uitbreiding kraamverlof partners
  9. Gele kaart tegen Europees plan verlof
  10. Langer partnerverlof op lange baan
  11. Rotterdam geeft ambtenaren langer kraamverlof
  12. ING geeft jonge vaders maand betaald verlof
  13. Geen vaderschapsverlof voor lesbienne
  14. Koolmees: meer verlof voor partner bij geboorte baby
  15. Nederland stemt tegen EU-wet kraamverlof
  16. Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG)
  17. Reactie CNV op plannen kabinet over verruiming ouderschapsverlof
  18. Europees akkoord: 10 dagen kraamverlof voor vaders
  19. Gebruik verlofregelingen door vaders in 2017 vrijwel onveranderd
  20. Meer partnerverlof dan wettelijk verplicht is
  21. Nogmaals Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG)

Wet WAZO

Voor de bevalling kan de vader (partner) gebruik maken van het calamiteitenverlof, in dit geval één dag betaald verlof. Vaders hebben daarnaast recht op twee werkdagen (betaald) kraamverlof (vaderschapsverlof *). Werkgevers en werknemers kunnen in de CAO afwijkende afspraken maken over recht, duur en betaling van het kraamverlof. In de WAZO (Wet arbeid en zorg) staat dat het gaat om 2 dagen waarop de werknemer arbeid pleegt te verrichten.

* Vaderschapsverlof is niet alleen bestemd voor nieuwe vaders, maar ook voor 'meemoeders' (zie internet).

Uitbreiding vaderschapsverlof vanaf 2015

Niet veranderd is dat de echtgenoot of partner van de moeder van een pasgeboren baby na de bevalling recht op 2 dagen betaald kraamverlof (ook wel vaderschapsverlof genoemd). Vanaf 1 januari 2015 is dit recht met 3 dagen (in principe) onbetaald ouderschapsverlof uitgebreid. Het kraamverlof duurt niet langer bij een meerling. Het recht op 3 dagen verlof geldt ook voor parttimers.

NB: Zie ook subrubriek Kraamverlof.

Belastingplan 2016

Vaders en moeders krijgen na de geboorte van hun kind vijf dagen betaald verlof (is in 2015 twee).

OESO wil langer betaald vaderschapsverlof

Het vaderschapsverlof wordt in 2017 uitgebreid van twee naar vijf dagen. Maar dat is volgens de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) bepaald niet genoeg. Nederland ligt sterk onder het gemiddelde van 8 weken van alle OESO-landen tezamen. Frankrijk spant in Europa de kroon met 28 weken verlof.

Mondiaal zijn er uitschieters, in Japen krijgen de vaders 52 weken verlof. Dit jaartje verlof wordt overigens weinig benut, reden: slecht voor de carrière.

Asscher wil langer vaderschapsverlof

Vaders met een pasgeboren baby moeten langer verlof krijgen, vindt minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hij wil het vaderschapsverlof verder uitbreiden. Dat zei hij op het Congres Arbeid en Zorg in Madurodam in Den Haag in reactie op het SER advies "Een werkende combinatie. Advies over het combineren van werken, leren en zorgen in de toekomst."

Asscher verwacht veel van de werkgevers. ,,Ik zie al steeds vaker en heb ook goede hoop dat zij het belang inzien van gelukkige werknemers die arbeid en zorg goed kunnen combineren. Wie het thuis naar zijn zin heeft en leuke dingen kan doen met zijn of haar kinderen of met een gerust hart kan zorgen voor een vriend of vriendin, presteert op zijn werk beter, is minder ziek en een gelukkiger mens. En ik wil dat dat in de toekomst voor veel meer mensen kan gaan gelden.’’ (Bron: Rijksoverheid, 31 okt. 2016)

Minimaal tien dagen verlof na geboorte kind?

Vaders moeten minimaal 10 dagen betaald verlof krijgen rond de geboorte van hun kind. De Europese Commissie bepleit verder een Europees recht op betaald verlof (vijf dagen per jaar) voor de zorg voor zieke of hulpbehoevende familieleden. Met deze voorstellen wil de Commissie de Europese Unie socialer maken.

Minimaal tien dagen betaald vaderschapsverlof, betekent voor Nederland een vervijfvoudiging van het bestaande verlofrecht voor vaders. De mantelzorgplannen raken Nederland niet: de Nederlandse werknemer heeft (bij een volledige werkweek) al recht op 10 dagen betaald verlof voor hulp aan naasten.

De hoogte van het betaald verlof voor vaderschap, ouderschap en mantelzorg zou minimaal gelijk moeten zijn aan de ziektewetuitkering in het land. De financiering ervan (door de overheid, door werkgevers en werknemers, of een combinatie) is volgens de Commissie een zaak van de lidstaten. (Bron: Volkskrant, 26 apr. 2017)

Gelijk ruzie over plan vaderschapsverlof

De Europese vakbondsorganisaties, waaronder de FNV, juichen het uitgelekte wetsvoorstel uit Brussel toe om vaders recht op tien dagen betaald ‘kraamverlof’ te geven.

Werkgeversorganisatie BusinessEurope vindt dat ,,een goede doelstelling, maar de verkeerde aanpak”. ,,De mensen willen meer banen en welvaart, niet ondoordachte wetgeving die het scheppen van arbeidsplaatsen ondermijnt.” Ook is de koepelorganisatie boos dat niet eerst met de sociale partners is gesproken.

Naar verwachting zal de voorgestelde richtlijn die ,,de balans tussen werk en privéleven” moet verbeteren op verzet stuiten in veel lidstaten. De aanbevelingen zijn onderdeel van een breder plan om de EU socialer te maken. (Bronnen: ANP en Allesoverhr, 26 apr. 2017)

Kamermeerderheid voor uitbreiding kraamverlof partners

De Tweede Kamer gaat zich alsnog buigen over een uitbreiding van het kraamverlof voor partners van twee naar vijf dagen. Een meerderheid stemde voor een snellere behandeling van het wetsvoorstel van demissionair minister Asscher van Sociale Zaken.

Het voorstel stond oorspronkelijk op een lijst van onderwerpen die door de Kamer in de ijskast waren gezet zolang er geen nieuwe regering is. "Vaders met een pasgeboren baby moeten nu zo snel mogelijk langer verlof krijgen," reageert Asscher. Hij is blij met het besluit van de Kamer. "Daarmee maken we in ieder geval deze uitbreiding mogelijk. En het kunnen dan ook altijd nog meer dagen worden. Dat willen veel partijen en dat kan nu in de formatie mooi geregeld worden." (Bron: HR Praktijk, 21 jun. 2017)

Red: Gevaarlijke onderneming eerder controversieel verklaarde onderwerpen toch te behandelen. Stel, een onderwerp, waar de VVD voor is en D66 en CDA tegen, wordt niet langer controversieel genoemd en verder behandeld omdat zich een (Tweede) Kamermeerderheid aftekent. Zou dat de wording van een nieuw kabinet bevorderen?

Gele kaart tegen Europees plan verlof

In de Tweede Kamer tekent zich een meerderheid af tegen het Europese plan voor onder meer een betaald vaderschapsverlof van tien dagen. Onder meer VVD, PVV, CDA en SP willen een gele kaart trekken tegen de Europese Commissie in Brussel.

De partijen van links tot rechts vinden dat de Europese Unie zich niet met dergelijke zaken moet bemoeien. Als ook parlementen in andere landen bezwaar maken, moet de Europese Commissie opnieuw naar haar plan kijken. (Bron: Reformatorisch Dagblad, 20 jun. 2017)

Langer partnerverlof op lange baan

Formatiediscipline schuift Asschers voorstel over langer partnerverlof op de lange baan. Dat heeft te maken met de start van informateur Gerrit Zalm's werk om leiding te geven aan de besprekingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Daardoor geldt sinds een dag tussen de partijen de formatiediscipline als voorbode van de latere coalitiedwang. De coalitie wil t.z.t. zelf het vaderschapsverlof regelen. (Bron: De Volkskrant e.a., 29 jun. 2017)

Rotterdam geeft ambtenaren langer kraamverlof

Ambtenaren in Rotterdam van wie de partner een kindje heeft gekregen, krijgen mogelijk vanaf volgend jaar langer doorbetaald vrij om bij hun kind te zijn. Rotterdam wil het kraamverlof voor partners uitbreiden naar drie weken, waarbij 70 procent van het loon wordt doorbetaald.

Hiermee loopt de stad voor op de invulling van het zogenoemde vaderschapsverlof: wettelijk heeft een werknemer na de bevalling van de partner recht op twee dagen betaald kraamverlof. (Bron: ANP, 3 jul. 2017)

ING geeft jonge vaders maand betaald verlof

In de nieuwe CAO van ING is opgenomen dat vaders m.i.v. 2018 betaald vaderschapsverlof kunnen opnemen. De regeling geldt ook voor niet-biologische moeders, zoals lesbische stellen. Tot dusverre boden alleen Mastercard en Yonega ruimere verlofmogelijkheden. (Bron: De Volkskrant, 18 jul. 2017)

NB: In dezelfde nieuwe CAO staat voor de 14.000 ING-medewerkers nog meer. Naast een maand doorbetaald vaderschapsverlof, zijn er afspraken gemaakt over loon en scholingsgeld. Daarnaast kunnen medewerkers boven de 60 jaar één dag in de week vrijwilligerswerk doen met behoud van inkomen en pensioenopbouw.

Geen vaderschapsverlof voor lesbienne

Een lesbische vrouw heeft geen recht op vaderschapsverlof. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft dat bepaald. Volgens het hof is er geen sprake van ongelijke behandeling op basis van geslacht of seksuele geaardheid, aangezien ook een man die niet de biologische vader is geen recht op de regeling zou hebben. De vrouw bevond zich weliswaar in een vergelijkbare situatie als een biologische vader, maar vaderschapsverlof is uitsluitend bedoeld voor de ‘verwekker’.

Het hof wijst erop dat de vrouw wel aanspraak kan maken op zorgverlof, waarmee ze dezelfde rechten geniet als bij vaderschapsverlof. (Bron: Frontpage.Fok, 18 jan. 2018)

Koolmees: meer verlof voor partner bij geboorte baby

Bij de geboorte van een baby krijgt de partner van de moeder meer dagen vrij. Dat staat in het wetsvoorstel Wet Invoering Extra Geboorteverlof (WIEG) van minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Nu krijgen vaders na de geboorte nog 2 dagen verlof, betaald door de werkgever. Dat geboorteverlof wordt vanaf volgend jaar een hele week. Ook kunnen partners in het 1e half jaar na de geboorte van de baby straks nog eens 5 weken extra geboorteverlof krijgen. De verlofmogelijkheden voor partners worden hiermee fors verruimd, van 2 dagen tot maximaal 6 weken. De week geboorteverlof kan meteen worden opgenomen, maar dat kan ook in de 1e 4 weken na de bevalling. Bijvoorbeeld als de kraamverzorger net weg is of later.

Minister Koolmees zorgt met zijn wet WIEG voor nog meer en langere verlofmogelijkheden voor werknemers. Wie langer vrij wil, kan het 1e half jaar maximaal 5 weken extra geboorteverlof opnemen. In die periode hebben partners recht op een uitkering ter hoogte van 70% van het loon. Adoptie- en pleegzorgverlof voor ouders wordt ook verlengd, van 4 naar 6 weken. (Bron: Rijksoverheid, 21 feb. 2018)

Het wetsvoorstel is op 14 juni 2018 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Nederland stemt tegen EU-wet kraamverlof

Nederland heeft tegen Europese voorstellen voor partner- en ouderschapsverlof gestemd. De voorgestelde richtlijn wordt echter gesteund door de meeste EU-landen waardoor nu verder onderhandeld zal worden met het Europees Parlement en de Europese Commissie.

Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) benadrukte na afloop van de vergadering met zijn EU-collega’s in Luxemburg dat de bevoegdheid van de sociale zekerheid bij de lidstaten ligt.

Volgens het EU-voorstel krijgt een werknemer na de bevalling van zijn of haar partner recht op ten minste tien dagen betaald verlof. In Nederland wordt in 2019 het betaald partnerverlof van twee naar vijf dagen opgetrokken en krijgen werknemers vanaf 2020 in het eerste half jaar na de geboorte recht op vijf weken extra verlof tegen 70 procent van het loon. (Bron: Skipr, 21 jun. 2018)

Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG)

Inleiding

Ouders krijgen na de komst van een baby meer tijd samen met hun kind. Dat wordt geregeld in de Wet Invoering Extra Geboorteverlof (WIEG) die minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 14 juni 2018 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Het doel is bij te dragen aan de ontwikkeling van de band tussen de partner van de moeder en het kind en tevens de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt te vergroten alsmede uitbreiding van het adoptie- en pleegzorgverlof.

Op 21 februari 2018 presenteert minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de nieuwe Wet Invoering Extra Geboorteverlof (WIEG) op de Negenmaandenbeurs. Kabinet-Rutte III negeerde daarin het advies van de Sociaal-Economische Raad (SER). De SER presenteerde eerder een voorstel. Hierin stelde de SER voor aan partners zes weken volledig betaald partnerverlof voor na de geboorte van het kind te geven. In tegenstelling tot het SER-advies hield minister Koolmees vast aan het regeerakkoord waarin vijf weken volledig betaald verlof werd voorgesteld.

Het wetsvoorstel is te vinden op internet. Verkort gaat het om het volgende:

Geboorteverlof

Na de bevalling van de echtgenote heeft de werknemer (partner) gedurende vier weken, te rekenen vanaf de eerste dag na de bevalling, recht op geboorteverlof van een week met behoud van het volledige loon . De werknemer kan het verlof meteen opnemen, maar dat mag ook in de eerste vier weken na de bevalling. Noch de werkgever noch een CAO mag hier voorwaarden aan verbinden.

Het geboorteverlof wordt vanaf januari 2019 een hele week volledig doorbetaald (was twee dagen). Werknemers kunnen het verlof meteen opnemen, maar dat mag ook in de eerste vier weken na de bevalling. Bijvoorbeeld als de kraamzorg weg is.

Het huidige recht op drie dagen onbetaald ouderschapsverlof, op te nemen in de eerste vier weken na de thuiskomst van het kind, vervalt dus per 1 januari 2019.

Extra geboorteverlof

De werknemer (partner) kan vanaf juli 2020 in het eerste half jaar na de geboorte van de baby nog eens vijf weken extra geboorteverlof kunnen opnemen.

In deze periode heeft de werkgever geen loon. De werknemer heeft wel recht op een uitkering van 70% van het (maximum) dagloon. Deze uitkering moet de werknemer zelf bij het UWV aanvragen.

De werknemer moet het voornemen en invulling van het extra geboorteverlof ten minste vier weken tevoren aan de werkgever melden.

De werkgever kan, na overleg met de werknemer, de door de werknemer gewenste wijze van invulling van het extra geboorteverlof op grond van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang wijzigen tot twee weken.

Adoptie- of pleegouders

In de nieuwe wet staat ook vermeld dat adoptie- of pleegouders niet vier maar zes weken volledig betaald verlof kunnen krijgen.

Ingangsdata

De voorgestelde wijzigingen zijn in een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. De voorstellen worden gefaseerd ingevoerd.
  • Geboorteverlof 1 januari 2019
  • Aanvullend geboorteverlof 1 juli 2020
  • Adoptie- en pleegzorgverlof 1 januari 2019

Reactie CNV op plannen kabinet over verruiming ouderschapsverlof

Het kabinet volgt in haar voorstel gedeeltelijk het SER-advies over ouderschapsverlof. De SER pleit daarin voor zes weken betaald verlof in het eerste levensjaar van het kind voor beide ouders. Dit SER briefadvies is een verbetering ten opzichte van de afspraak uit het regeerakkoord. En het CNV is daar blij mee maar het is slechts een eerste stap. Het CNV vindt dat partners 16 weken betaald ouderschapsverlof rond de geboorte van een kindje zouden moeten krijgen. Die 16 weken staat gelijk aan het zwangerschaps- en bevallingsverlof van de moeder, wat daarmee de gelijke behandeling van mannen en vrouwen op de werkvloer bevordert. Maurice Limmen: ‘Zes weken betaald verlof voor beide ouders zou in Nederland een mooie stap vooruit zijn en meer lucht geven aan ouders om werk en zorg voor de kinderen te kunnen combineren. Zestien weken volwaardig verlof voor beide ouders moet echter het streven zijn. En daar zet het CNV zich voor in.’ (Bron: CNV, 27 sep. 2018)

Europees akkoord: 10 dagen kraamverlof voor vaders

Vaders binnen de EU krijgen recht op minimaal tien dagen kraamverlof als hun partner is bevallen. Werkgevers zullen over die periode minstens het loon moeten betalen dat wordt uitgekeerd bij ziekte. Onderhandelaars van de lidstaten en het Europees Parlement hebben daar donderdag een akkoord over bereikt. Verantwoordelijk EU-commissaris Marianne Thyssen sprak van "een goede dag voor sociaal Europa, vooral voor families".

Ook de Europese regels voor ouderschapsverlof krijgen een fameus tandje bij. De regel dat elke ouder minstens vier maanden ouderschapsverlof kan opvragen, blijft van kracht. Maar minstens twee maanden daarvan zijn niet overdraagbaar naar de andere ouder. Die individualisering van het ouderschapsverlof moet vermijden dat vrouwen al te automatisch thuisblijven voor de kinderen.

Naast de regelgeving over kraamverlof zijn er meer maatregelen. Zo moeten werknemers volgens de Europese plannen bijvoorbeeld recht krijgen op vijf dagen mantelzorgverlof per jaar. En ouders krijgen formeel het recht om hun werkgever te vragen om flexibele werktijden. Er moet nog formeel over het akkoord worden gestemd in de Europese Raad van Ministers en het Europees Parlement. (Bronnen: De Tijd, Bing, Nu, Xpert e.a., 24 jan. 2019)

NB: Op 4 april heeft het Europees Parlement definitief ingestemd (490 tegen 82) met EU-wetgeving waarin de partner recht heeft op minimaal tien dagen kraamverlof na de bevalling van zijn of haar vrouw. Werkgevers moeten over die periode minstens het loon betalen dat wordt uitgekeerd bij ziekte.

Gebruik verlofregelingen door vaders in 2017 vrijwel onveranderd

Werkende vaders die na de geboorte van hun kind meer tijd thuis willen zijn, kunnen verschillende verlofsoorten inzetten zoals kraamverlof, (extra) arbeidsduurverkorting (adv) of vakantiedagen. In 2017 maakte 87 procent van de werkende vaders met kinderen jonger dan één jaar gebruik van zo’n regeling. Dat aantal is de laatste jaren nauwelijks veranderd. In 2015 maakte 85 procent gebruik van deze verlofregelingen. Met 66 procent wordt adv/vakantieverlof door werkende vaders het meest genoemd, gevolgd door kraamverlof (62 procent).

Van de werkende vaders met kinderen tot acht jaar maakte 11 procent (70 duizend) in 2017 gebruik van ouderschapsverlof. Vergeleken met 2015 is het gebruik van ouderschapsverlof onder werkende vaders nagenoeg onveranderd. Een vrijwel even grote groep, 66 duizend vaders, gaf aan wel behoefte te hebben aan ouderschapsverlof maar het niet opgenomen te hebben. Als belangrijkste redenen om geen verlof direct op te nemen noemen werkende vaders dat het financieel niet haalbaar was, het werk het niet toeliet of dat collega’s onnodig belast zouden worden door hun afwezigheid. (Bron: CBS, 27 mrt. 2019)

Meer partnerverlof dan wettelijk verplicht is

Coca-Cola European Partners Nederland en de Goede Doelen Loterijen (Nationale Postcode Loterij, BankGiro Loterij en VriendenLoterij) maakten bekend dat zij per 1 januari 2020, zes weken volledig betaald partnerverlof invoeren voor hun werknemers.

De organisaties lopen hiermee voor op de invoering van de Wet Invoering Extra Geboorteverlof, die vanaf 1 juli 2020 van kracht is. Vanaf dat moment kunnen partners in Nederland tot vijf weken aanvullend geboorteverlof opnemen voor 70% van hun salaris, bovenop de al ingevoerde uitbreiding van 5 dagen. Nog acht bedrijven, waaronder ABN Amro, dat afspraken meenam in de CAO-onderhandelingen, werken aan de invoering. (Bron: WomenInc, 3 okt. 2019)

Nogmaals Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG)

Per 1 juli 2020 kunnen partners maximaal 5 weken (5 keer het aantal werkuren per week) aanvullend geboorteverlof opnemen. Tijdens het verlof krijgt de partner geen salaris, maar een uitkering van het UWV. Partners hebben recht op aanvullend geboorteverlof als het kind op of ná 1 juli 2020 geboren wordt. Zij moeten het aanvullend geboorteverlof opnemen binnen 6 maanden na de geboorte van het kind. En zij moeten eerst het geboorteverlof van 1 week hebben opgenomen.

Werkgevers moeten voor hun werknemers bij het UWV een uitkering voor de verlofperiode aanvragen. Deze uitkering is maximaal 70% van hun dagloon (en maximaal 70% van het maximumdagloon). Werkgevers die (70% van) het loon tijdens het verlof doorbetalen kunnen de UWV-uitkering zelf houden. (Bron: Rijksoverheid)

kortverzuimverlof opnemen. Uw salaris loopt door tijdens dit verlof.


Evenveel verlof bij geboorte meerling
Ook als uw partner bevalt van een meerling, heeft u recht op verlof van 1 werkweek. Als er een tweeling geboren wordt, krijgt u dus geen dubbel verlof.



Lees ook PW Net, 24 juli 2019.