Inhoud
- Inleiding en voorwaarden
- Europa
- Recht
- Vervallen recht
- Uitkering inkomensafhankelijk
- Soorten uitkeringen
- Halfwezenuitkering vervalt
- Hoogte uitkering.
- Anw-hiaatpensioenverzekering
- Cijfers
- Gesprekken over verandering nabestaandenwet
- Wetsvoorstel Verzamelwet SZW
- Weduwen Marokko houden uitkering
- Kostendelersnorm
- Kabinet mag verdrag met Marokko opzeggen
- Kostendelersnorm d'r in en weer d'r uit
- ANW-compensatie uit de ABP-regeling komt per 1 januari 2018 te vervallen
- Kamervragen over afschaffing ANW-compensatie door ABP
- Eerste Kamer stemt in met onderdeel uitwerking pensioenakkoord, invoering 2023
- Vrouwen vechten om nabestaandenuitkering
- Thuiswerken: wat zegt de wet en wie is verantwoordelijk?
Inleiding en voorwaarden
De Anw is op 1 juli 1996 in werking getreden. De Anw verving de Algemene Weduwen- en Wezenwet (AWW) uit 1959. Ten opzichte van de andere sociale wetten kenmerkt de Anw zich door een relatief kleine groep rechthebbenden en de invoering van de inkomenstoets. De groep rechthebbenden is uitgebreid in die zin dat ook mensen die samenwonen recht op Anw kunnen hebben als hun partner overlijdt. Aan de andere kant is de groep rechthebbenden ingeperkt: nabestaanden van wie men verwacht dat zij in hun eigen inkomen kunnen voorzien, hebben geen recht op een uitkering.
- recht op een nabestaandenuitkering na het overlijden van de partner bestaat wanneer minimaal een van onderstaande voorwaarden op de nabestaande betrekking heeft;
- is voor 1 januari 1950 geboren;
- verzorgt kinderen die nog geen achttien jaar zijn;
- is op het moment dat de partner overlijdt voor ten minste 45% arbeidsongeschikt is. Het maakt daarbij niet uit of de nabestaande een WAO-uitkering ontvangt of niet (wel van belang voor de hoogte van de uitkering).]
Europa
Als de partner op de dag van overlijden in Nederland woonde of werkte is die sowieso verzekerd voor een Anw-uitkering. Iemand kan ook in aanmerking komen voor een Anw-uitkering als de partner verzekerd was voor een nabestaandenuitkering in:
- een land van de Europese Unie (EU);
- een land binnen de Europese Economische Ruimte (EER);
- een land waarmee Nederland een verdrag over sociale zekerheid heeft gesloten.
Recht
Om bij het overlijden van de partner in aanmerking te komen voor een nabestaandenuitkering hoeft hij/zij niet getrouwd te zijn. Elke nabestaande die met een vaste partner op het moment van diens overlijden een gezamenlijk huishouden voerde, kan recht hebben op een uitkering. Dus ook mensen van hetzelfde geslacht die samenwonen of een broer en zus die samen in een huis wonen. Onder het voeren van een gezamenlijk huishouden wordt verstaan: twee volwassenen die elkaar wederzijds verzorgen op een gezamenlijk adres. De Sociale Verzekeringsbank beoordeelt de situatie. Het samenwonen van ouder met een eigen kind of meerpersoonshuishoudens wordt niet aangemerkt als samenwonen.
Ook hij/zij die gescheiden is kan, wanneer de ex-huwelijkspartner komt te overlijden, recht hebben op een uitkering. De ex-huwelijkspartner moest dan wel alimentatie betalen. In dit geval gelden dezelfde voorwaarden (zie boven) als voor andere nabestaanden en de uitkering zal nooit hoger zijn dan de oorspronkelijk toegewezen alimentatie. Een bijzonderheid: de regeling voor gescheiden mensen geldt alleen voor mensen die getrouwd zijn geweest.
Vervallen recht
Het recht op de Anw vervalt als:
- het jongste kind in het huishouden 18 jaar wordt en de nabestaande is geboren in 1950 of daarna;
- de nabestaande minder dan 45% arbeidsongeschikt is en geboren is in 1950 of daarna;
- de nabestaande de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt;
- de nabestaande hertrouwt of met iemand een gezamenlijk huishouden gaat voeren;
- de nabestaande vertrekt naar het buitenland. Of de uitkering stopt, is afhankelijk van de verblijfplaats.
Uitkering inkomensafhankelijk
De hoogte van de Anw-uitkering is afhankelijk van het inkomen. Inkomen in verband met (vroegere) arbeid (bijvoorbeeld een
WAO-, WIA- of WW-uitkering) wordt er geheel van afgetrokken. Van inkomen uit arbeid (loon, winst, VUT, vervroegd pensioen of een bovenwettelijke uitkering) blijft een deel buiten beschouwing: vijftig procent van het minimumloon plus een derde deel van wat iemand boven dit bedrag verdient. Daardoor wordt bij een zeker inkomen uit arbeid van bruto de nabestaandenuitkering nog volledig uitbetaald. Is het inkomen hoger, dan wordt de nabestaandenuitkering lager. Zie
Algemene nabestaandenwet (Tabellen).
Een eventuele sociale uitkering, zoals
WAO, WIA of WW, wordt geheel met de Anw verrekend. Voor nabestaanden die al voor 1 juli 1996 een uitkering hadden (voormalig AWW-gerechtigden) geldt dat de sociale uitkering deels, namelijk voor 70% van het minimumloon, wordt vrijgelaten.
Voor de Anw tellen de volgende inkomsten niet mee:
- vermogen;
- inkomen uit vermogen (bijvoorbeeld kamerverhuur);
- een uitkering uit verzekeringspolissen;
- een uitkering uit een particulier of collectief afgesloten nabestaandenpensioen;
- rente-inkomsten.
Voor het inkomen dat de nabestaande ontvangt uit VUT, prepensioen of bovenwettelijke uitkeringen sociale zekerheid (een aanvulling van de werkgever op een uitkering) gelden dezelfde regels als voor inkomen uit arbeid.
Voor nabestaanden die al voor 1 juli 1996 een uitkering hadden (voormalig AWW-gerechtigden), geldt een hogere vrijlating namelijk 70% van het minimumloon plus een derde van het meerdere. Bovendien geldt voor deze uitkeringsgerechtigden dat men altijd ten minste recht houdt op een bodemuitkering Anw ter hoogte van 30% van het bruto minimumloon.
Soorten uitkeringen
De Anw kent drie soorten uitkeringen, te weten de
- nabestaandenuitkering voor degene die zijn/haar partner verliest;
- halfwezenuitkering voor de verzorger van het kind dat een van de ouders verliest, hoeveel kinderen worden verzorgd maakt voor de hoogte van de uitkering niets uit;
- wezenuitkering voor het kind dat beide ouders verliest.
Halfwezenuitkering vervalt
De Eerste Kamer heeft op 26 maart 2013 besloten dat de halfwezenuitkering komt te vervallen en dat de nabestaandenuitkering wordt verhoogd voor nabestaanden met een kind jonger dan 18 jaar. Krijgt iemand al een halfwezenuitkering dan gaat deze verandering in per 1 oktober 2013. Krijgt hij/zij op of na 1 april voor het eerst een halfwezenuitkering, dan gaat deze verandering per 1 juli 2013 in. (Bron:
SVB, 28 mrt 2013)
Hoogte uitkering
De nabestaandenuitkering bedraagt maximaal 70% van het netto minimumloon. Nabestaanden die een halfwees onder de 18 jaar verzorgen, krijgen bovendien een inkomensonafhankelijke uitkering van 20% van het netto minimumloon.
Het vervallen van de halfwezenuitkering kan gevolgen hebben voor de hoogte van de uitkering. De halfwezenuitkering vervalt. In plaats daarvan is er een hogere nabestaandenuitkering voor nabestaanden met een kind dat jonger is dan 18 jaar. Het netto bedrag van de hogere nabestaandenuitkering wordt 90% van het netto minimumloon.
De hoogte van de uitkeringen wordt genoemd in
Algemene nabestaandenwet (Tabellen).
Anw-hiaatpensioenverzekering
Om de negatieve gevolgen te ondervangen van de invoering van de Algemene nabestaandenwet, kunnen werknemers zo mogelijk een Anw-hiaatpensioenverzekering afsluiten. Meer hierover is te lezen in subrubriek
Anw-hiaatpensioen.
De Anw-hiaatverzekering verzekert nabestaanden van een werknemer tegen de extra financiële gevolgen van zijn of haar overlijden. De nabestaanden zijn dan gegarandeerd van een maandelijkse extra uitkering, naast het normale nabestaandenpensioen dat door het Pensioenfonds zal worden uitgekeerd. De hoogte van de gewenste nabestaandenuitkering kan zelf worden bepaald.
Voor een beter begrip: het nabestaandenpensioen van het Pensioenfonds van de Metaal is meestal niet meer dan € 300,00 per maand, daar komt bovenop de € 1.081,25 per maand aan Anw, maar
NIET voor hen geboren na 1-1-1950. Daarvoor rest dan een uitkering van de bijstand van maximaal € 357,00 per maand. Samen dus € 657,00 per maand.
Cijfers
Het aantal personen dat ultimo 2012 een Anw-uitkering bedroeg 81.000. Aantal uitkeringsjaren Anw (x 1.000) was 68.000 (Bron: Jaaroverzicht Beleidsinformatie
SZW 2008 - 2012, blz. 31). Meer informatie over de Anw is te vinden op de sites van
SVB en
Overheid.
NB: Uit het Nationaal Beloningsonderzoek 2014 bleek dat 64% van de deelnemende organisaties voor het
ANW-hiaat verzekerd was, 34% was niet verzekerd. Voor het nabestaandenpensioen was 66% verzekerd, apart geregeld 24% en niet-verzekerd 10%.
Gesprekken over verandering nabestaandenwet van start
Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat met nabestaanden in gesprek over de uitwerking van het Regeerakkoord om de nabestaandenuitkering tot maximaal een jaar te beperken. De staatssecretaris betrekt daarbij de inhoud van twee onderzoeken, die het vorige kabinet heeft laten uitvoeren over de toekomstbestendigheid van de nabestaandenwet. Toenmalig staatssecretaris De Krom heeft Flip de Kam, Honorair hoogleraar Economie van de publieke sector, gevraagd een reactie te geven op de beleidsdoorlichting.
Geconcludeerd wordt verder dat de huidige Anw niet in de pas loopt met andere sociale zekerheidswetten. De huidige Anw is er onvoldoende op gericht dat nabestaanden door participatie en zelfredzaamheid blijven meedoen op de arbeidsmarkt en in de samenleving, onder meer vanwege het ontbreken van een re-integratieplicht voor nabestaanden. Verder wordt vermogen niet meegerekend bij de bepaling van de hoogte van de uitkering en mag meer worden bijverdiend dan in de bijstand. (Bron: Min
SZW, 27 feb. 2013)
Wetsvoorstel Verzamelwet SZW
Artikel II (Algemene nabestaandenwet)
Onderdeel A (artikel 2, vijfde lid) De afbouw van de overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting wordt sinds januari 2012 ook doorvertaald naar de uitkeringshoogte (excl.
AOW). In het regeerakkoord is afgesproken dat deze afbouw in de jaren 2014 t/m 2017 wordt getemporiseerd, zodat per jaar 2,5 procentpunt wordt afgebouwd in plaats van 5 procentpunt per jaar. Dit wetsvoorstel regelt deze technische wijziging van de relevante wetgeving. (Bron: Min. SZW, pagina 22 e.v.)
NB: De voorgenomen beperking van de uitkeringsduur van de
ANW gaat niet door. Dat staat in het Begrotingsakkoord 2014.
Weduwen Marokko houden uitkering
Opnieuw heeft het kabinet een nederlaag geleden bij de hoogste rechter. Nu gaat het om de nabestaandenuitkering die aan weduwen in Marokko wordt overgemaakt. Aan de hand van een wet van Rutte I zijn die volgens het woonlandbeginsel verlaagd. Maar dat is volgens de rechter in strijd met een verdrag met Marokko. De weduwen moeten met terugwerkende kracht de volledige uitkering krijgen, plus rente. 'Het ministerie had kunnen weten dat de wetgeving rammelde. De uitspraken van de rechter waren te voorzien'.
Eerder haalde de rechter een streep door de korting op de nabestaandenuitkeringen die naar Turkije wordt overgemaakt. Die is in strijd met het associatieverdrag van dat land met de EU. (Bron: Nu jij, 12 mei 2014)
Kostendelersnorm
Per 1 juli 2015 wordt de kostendelersnorm ingevoerd in de Anw. De kostendelersnorm gaat ervan uit dat (meerderjarige) mensen die samenwonen, kosten voor levensonderhoud kunnen delen. Voor de Anw betekent dit dat de uitkering voor deze mensen per 1 juli omlaag gaat. Dit gebeurt in een aantal stappen.
Kabinet mag verdrag met Marokko opzeggen
Op 6 februari heeft 2016 de Eerste Kamer toestemming aan het kabinet gegeven om het sociaal zekerheidsverdrag met Marokko op te zeggen. Op dit moment geldt het verdrag nog. Als het verdrag wordt opgezegd, zal dit waarschijnlijk per 1 januari 2017 gebeuren.
Het gaat om de
AOW-uitkering, Nabestaanden-uitkering
ANW en kinderbijslag of kindgebonden budget. Met uitzondering van de AOW-uitkering zullen nieuwe uitkeringen nadat het verdrag is opgezegd, worden gestaakt als iemand woont in Marokko of daarheen verhuisd.
Kostendelersnorm d'r in en weer d'r uit
De redactie HR-kiosk veronderstelt dat het onderstaande ook geldt voor de
ANW.
De AOW blijft voor kostendelers op het oude peil. Het kabinet besloot onlangs in de Voorjaarsnota dat de zogenoemde kostendelersnorm in de AOW niet wordt ingevoerd. De ministerraad heeft er nu op voorstel van staatssecretaris Klijnsma mee ingestemd om het wetsartikel over de
kostendelersnorm in de
AOW definitief uit de wet te halen. Het kabinet heeft structureel 214 miljoen euro vrijgemaakt om het niet invoeren van de kostendelersnorm te dekken.
Omdat niet duidelijk is of de invoering van de maatregel ongewenste effecten heeft op de zorg van kinderen voor hun ouders op leeftijd en van ouders voor kinderen die zorg nodig hebben, had Klijnsma de maatregel uitgesteld en was het wetsartikel slapend. Nu de maatregel niet doorgaat heeft het kabinet besloten om het artikel uit de wet te halen. (Bron: Rijksoverheid, 7 jul. 2017)
ANW-compensatie uit de ABP-regeling komt per 1 januari 2018 te vervallen
De compensatie komt te vervallen omdat de complexe regeling door ABP niet anders dan met grote moeite is uit te voeren. ANW staat voor algemene nabestaandenwet. Wat het financiële effect kan zijn, is te vinden op MijnABP vanaf 2 januari 2018.
ABP-deelnemers die nu ziek zijn en die vanwege hun ziekte niet een ANW-hiaatverzekering of een individuele levensverzekering kunnen aanschaffen bij een verzekeraar, kunnen zich melden bij het ABP. Deze deelnemers kunnen zich melden tót 1 februari 2018. Zij blijven, na tijdige aanmelding en na acceptatie van hun situatie door ABP, vallen onder de werking van de in 2017 bestaande ANW-compensatieregeling. (Bron: CMHF Nieuwsbrief, 21 dec. 2017)
Kamervragen over afschaffing ANW-compensatie door ABP
De Kamerleden vragen aan de ministers SZW en BZ eronder meer:
Kunt u heel precies uiteenzetten welke wettelijke waarborgen van toepassing zijn op risicodekkingen die in een pensioenovereenkomst zitten?
- Kan een nabestaandenpensioen op risicobasis van de een op de andere dag opgezegd worden in een pensioenregeling zonder dat het individu een passend alternatief heeft?
- Welke toezichthouder houdt toezicht op de correcte uitvoering van risicoverzekeringen?
- Is er een zorgplicht bij risicoverzekeringen?
- Zo ja, wie houdt daar toezicht op?
De Kamerleden zijn er nog niet, zij vragen 'Bent u alsnog bereid de AFM te vragen onderzoek in te stellen naar de gang van zaken rond de afschaffing van de ANW-compensatie bij het
ABP nu volstrekt duidelijk is dat:
- het ABP haar deelnemers niet binnen de wettelijke termijn van drie maanden correct geïnformeerd heeft over de wijziging in de regeling?
- het ABP overduidelijk onjuiste informatie verschaft op haar pensioenoverzichten en op mijnAPB.nl?
- het ABP in een aantal gevallen effectief de totale uitkering met meer dan de helft verlaagd heeft voor toekomstige nabestaanden?
(Bron: VVP, 21 mrt 2018)
Eerste Kamer stemt in met onderdeel uitwerking pensioenakkoord, invoering 2013
De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel ‘Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen’ met algemene stemmen aangenomen. Het kabinet wil met dit wetsvoorstel, dat onderdeel uitmaakt van het pensioenakkoord, meer ruimte bieden voor keuzevrijheid in het pensioenstelsel. De Eerste Kamer stemde eerder al in met het wetsvoorstel dat de stijging van de AOW-leeftijd en de levensverwachting meer met elkaar in balans brengt
Uitstel "Wet bedrag ineens": De invoering van de "Wet bedrag ineens" wordt ingevoerd per 1 januari 2023. (Bron: Wolters Kluwer, 13 jan. 2021)
Vrouwen vechten om uitkering
In Nederland mag je maar met één persoon tegelijk getrouwd zijn, maar in Marokko is polygamie toegestaan. Dat levert interessante vraagstukken op. Want wie krijgt de nabestaandenuitkering van een man die met twee vrouwen is getrouwd?
De Sociale Verzekeringsbank (SVB) moest zich hier onlangs over buigen. De uitkeringsinstantie besliste dat beide vrouwen recht hadden op de helft van de uitkering. Het College van Beroep steunde de beslissing van de SVB.
De man overleed in 2016. De vrouw vroeg een nabestaandenuitkering aan en kreeg deze ook. Later kreeg de SVB ook een aanvraag uit Marokko. Het ging om dezelfde man. Zij was in 2002 met de man getrouwd en heeft 4 kinderen (dat laatste is een criteria om in aanmerking te komen voor de Algemene Nabestaandenwet).
Het gevolg nu is dat de SVB € 10.000,00 bij een van de vrouwen de uitkering van meer dan 1 jaar terugvordert.
Wat gebeurt er nu met het nabestaandenpensioen van het Pensioenfonds?
Thuiswerken: wat zegt de wet en wie is verantwoordelijk?
Veel werknemers werken momenteel vanuit huis. Ook in deze tijd moet de werkgever zorgen voor goede en veilige arbeidsomstandigheden voor zijn werknemers. Dat is in de wet vastgelegd als zorgplicht. Wil je weten waar jouw thuiswerkplek wettelijk aan moet voldoen, of wat nu precies de verantwoordelijkheid van de werkgever is? (Bron:
Min. SZW, 2021)
