Overgewicht

Datum laatste wijziging: 29 oktober 2020  |  Trefwoorden: ,

Inhoud

  1. Toename mensen met overgewicht
  2. Hulp bij overgewicht gedekt met basisverzekering
  3. 100 duizend volwassenen hebben morbide obesitas
  4. Supermarkten nemen maatregelen tegen energiedrankjes
  5. 1 op de 5 volwassenen met obesitas tevreden met gewicht
  6. Dik zijn zit in de genen
  7. Steeds mensen met obesitas
  8. Strijd tegen overgewicht met 1.000 watertappunten
  9. Mannen en vrouwen worden alsmaar langer en dikker

Toename mensen met overgewicht

Steeds meer Nederlanders hebben matig of ernstig overgewicht. Het percentage mensen met ernstig overgewicht (obesitas) is sinds 1995 verdubbeld. In 1986 kampte nog 28 procent van de bevolking van 4 jaar en ouder met overgewicht, 30 jaar later is 43 procent van de Nederlanders te zwaar.

Overgewicht wordt berekend aan de hand van de Body Mass Index (BMI). Volwassenen met een BMI vanaf 25 tot 30 kg/m2 hebben matig overgewicht, bij een BMI van 30 kg/m2 is sprake van ernstig overgewicht. (Bron: CBS, Trends 2017)

Hulp bij overgewicht gedekt met basisverzekering

Hulp bij overgewicht wordt per 2019 vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering. De dekking is bedoeld voor mensen met een gezondheidsrisico door overgewicht. De huisarts kan voor deze groep een Gecombineerd Leefstijl Interventieprogramma voorschrijven (GLI).

Zorgverleners die het GLI-programma aanbieden, kunnen de kosten ervan declareren bij de zorgverzekeraar. Dat blijkt uit berichtgeving van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

In 2010 adviseerde het toenmalige College van Zorgverzekeringen (CVZ) al om GLI in het basispakket op te nemen. Toenmalig minister Schippers besloot dit advies echter niet over te nemen. (Bron en meer: Zorgwijzer, 4 juni 2018)

100 duizend volwassenen hebben morbide obesitas

In Nederland heeft 1 procent van de 20-plussers morbide obesitas. Dat betekent dat ruim 100 duizend volwassenen lijden aan deze ernstigste vorm van zwaarlijvigheid. Dat blijkt uit nieuwe cijfers uit de Gezondheidsenquête en Leefstijlmonitor van het CBS en het RIVM, die voor het eerst zijn uitgesplitst naar de drie klassen van obesitas. In totaal heeft 14 procent in 2017 enige vorm van obesitas, ruim 2,5 keer meer dan begin jaren tachtig.

Een aanvullende 36 procent heeft matig overgewicht. Bij elkaar opgeteld kampt 50 procent van de 20-plussers in Nederlanders met overgewicht, waar dit begin jaren tachtig nog bij 33 procent het geval was. De helft van deze toename kwam door de toename van obesitas.

Vrouwen kampen vaker dan mannen met obesitas. (Bron: CBS, 4 jul. 2018)

Supermarkten nemen maatregelen tegen energiedrankjes

Na Aldi en Lidl, neemt ook supermarkt Dirk van den Broek maatregelen om de verkoop van energiedrankjes in te perken. De Dirk stopt vanaf zondag met de promotie ervan. Ze komen niet meer in de aanbieding, ze komen niet meer in de weekfolder en ze staan niet meer in aparte displays in de supermarkt.

De maatregelen van Dirk gaan overigens niet zo ver als die van concurrenten Aldi en Lidl. Bij die winkels mogen kinderen onder de veertien jaar binnenkort helemaal geen energiedrankjes meer kopen. Bij Lidl gaat die maatregel zaterdag in, bij Aldi op 1 oktober.

In energiedrank zitten veel suikers, cafeïne en andere oppeppende stoffen. Dorstlessers zijn het ook niet: energiedrankjes drogen het lichaam juist uit, aldus het Voedingscentrum, dat eerder tot de conclusie kwam dat kinderen onder de dertien jaar ze niet zouden moeten drinken. Boven de dertien jaar adviseert het centrum hooguit een blikje per dag te nemen. (Bron: Hart van Nederland, 31 aug. 2018)

1 op de 5 volwassenen met obesitas tevreden met gewicht

Bijna de helft van alle volwassenen heeft matig of ernstig overgewicht. Twee op de vijf mensen met ernstig overgewicht (obesitas) gaven in de periode 2015–2017 aan ontevreden te zijn over hun gewicht. Een op vijf zegt daar tevreden mee te zijn. Dat meldt het CBS (12 sep. 2018) op basis van nieuwe cijfers.

In 2017 had 49 procent van de volwassenen overgewicht. Dat was in 1981 nog 32 procent. Het percentage mensen met ernstig overgewicht is in die periode bijna verdrievoudigd van 5 procent naar 14 procent.

Van de volwassen mannen had 52 procent in 2017 overgewicht, tegen 45 procent van de vrouwen. Bij vrouwen komt obesitas wel vaker voor dan bij mannen. In 2017 had 15 procent van de vrouwen en 13 procent van de mannen ernstig overgewicht.

Dik zijn zit in de genen

Dat overgewicht voor een deel genetisch bepaald is, wisten we al, zegt Ellen Blaak, hoogleraar humane biologie aan de Maastricht University, maar uit het Britse onderzoek blijkt dat de genetische invloed nóg groter is dan we dachten. Het onderzoek kan volgens haar aanwijzingen geven hoe het lichaamsgewicht daadwerkelijk gereguleerd wordt en waar de verstoringen zitten, waardoor de behandeling makkelijker en effectiever gemaakt kan worden. (Bron: BNR, 28 jan. 2019)

Steeds meer mensen met obesitas

Van de 2- tot 25-jarigen had 12,8 procent matig overgewicht en 3,0 procent ernstig overgewicht (obesitas), gebaseerd op de body mass index (BMI). Het totaal van 15,8 procent te zware kinderen en jongeren is hoger dan in 2000, toen het nog 12,5 procent was.

Jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond hebben ook vaker ernstig overgewicht dan jongeren zonder migratieachtergrond. Overgewicht komt bij meisjes en jongens ongeveer evenveel voor. (Bron: CBS, 10 apr. 2019)

Strijd tegen overgewicht met 1.000 watertappunten

Op schoolpleinen door heel Nederland worden de komende twee jaar circa duizend nieuwe watertappunten geplaatst. Staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) geeft hiermee in 2019 uitvoering aan een afspraak uit het Nationaal Preventieakkoord.

Voor de kosten wordt 2 miljoen euro door de overheid beschikbaar gesteld. Alleen scholen in het primair onderwijs krijgen driekwart van de kosten vergoed, dat is circa € 2.000 euro subsidie per kraan.

Mannen en vrouwen worden alsmaar langer en dikker

In cijfers:
Langer Mannen Vrouwen
1981 177,3 cm 165,9
2018 181,1 167,4
Gewicht Mannen vrouwen
1981 76,4 kg 65,0
2018 85,0 72,0

De lengtetoename bij mannen was vooral in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw. Dit gold ook voor vrouwen, maar die toename was minder sterk. Het gewicht nam toe in alle decennia, met een piek in de jaren negentig. 

Nog meer cijfers
  • Van de mannen heeft 54 procent overgewicht en van de vrouwen 48 procent.
  • Friezen en Groningers zijn het langst, Limburgers en Brabanders het kortst. Mannen en vrouwen uit de noordelijke provincies zijn zo’n 3 centimeter langer dan mensen uit de zuidelijke provincies.
  • Voor 1981 zijn geen metingen van lengte bekend. Er is alleen een militair register met lengtes van 19-jarige rekruten, dat teruggaat tot 1860. In 1860 was de 19-jarige rekruut gemiddeld 1,65 meter. In 1920 was dat al 1,70 meter en de extra centimeters bleven komen tot 1993, het jaar waarin de gemiddelde lengte van rekruten niet meer werd bijgehouden.
Het volgende artikel sluit aan bij het alsmaar langer en dikker worden:

"Lange mensen slachtoffer van design. We zijn de laatste 40 jaar steeds langer geworden en toch blijven lange mensen hun hoofd stoten en liggen ze met de benen over de rand van het hotelkamerbed. Nergens voor nodig, zegt universitair hoofddocent ergonomie en antropometrie Johan Molenbroek aan de TU Delft. Hij doet al veertig jaar onderzoek naar Industriële ontwerpen in relatie steeds langere én zwaardere Nederlanders."



Gerelateerde artikelen en/of partner bijdragen: Nationaal Programma Preventie