Zorgen over de ZZP-explosie? Welnee een jarenlange smeulende veenbrand!

Opinie  |  vr 17 feb 2023  |  Bron: HR-kiosk & De Telegraaf  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Randstad, Wiebes, Koolmees, Wet DBA, Verzekeringsplicht

Randstadbaas Jeroen Tiel waarschuwt dat als we niets doen straks 1:3 een ZZP-er is.
Maar zijn die zorgen vanwege de ontwrichting van het sociale stelsel of is er een andere reden?
Iets verderop in de krant staat namelijk dat Randstad 3 financiële doelen niet heeft gehaald.
Al vele jaren waarschuw ik voor het permanent niet controleren van de wettelijke status van de ZZP-ers.
Al vanaf 2006 (nadat de controle van het UWV naar de Belastingdienst is verlegd) wordt er niets gedaan aan de toepassing van de Wet op de Verzekeringsplicht van N.B. begin jaren ’50 van de vorige eeuw.

Wet DBA

Meerdere bewindslieden (o.a. Wiebes en Koolmees) voerden een nieuwe wet in, terwijl de oude wet nog steeds van toepassing. De DBA werd aangenomen, maar de feitelijke controle werd steeds maar uitgesteld. Zolang dat er praktisch, maar ten onrechte, een nieuwe status aan de ZZP-er werd toegekend.
De uitgangspunten: persoonlijke dienstverrichting, gezagsverhouding en loon, werden voor het bepalen van de verzekeringsplicht c.q. het vaststellen of iemand werknemer is op basis van de sociale wetgeving niet meer toegepast.
In de jaren ’50 waren er twee soorten werknemers:
1. Een werknemer met een vast contract met een proeftijd van 2 maanden
2. Een werknemer die voor een koppelbaas werkte (meestal de bouw) met contract gedurende de bouwperiode
In 1960 werd Randstad opgericht door een paar studenten, die een gat in de markt hadden ontdekt.

De WULBZ

Werkgevers waren verplicht om bij ziekte eerst 6 weken het loon door te betalen. Dat werd in 1996 (Wet Uitbreiding Loondoorbetaling bij Ziekte, WULBZ) 1 jaar en vervolgens werd de termijn verlengd naar 2 jaar in 2004.
Werkgevers probeerden op allerlei mogelijke manieren het risico vanwege tegenvallende resultaten en ziekte te beperken door medewerkers maar voor een korte termijn (max. 1 jaar) in dienst te nemen of deden een beroep op een uitzendbureau. In de praktijk feitelijk een rigoureuze verlenging van de proeftijd.
Niet alleen de werkgevers, die nu bij krapte op de arbeidsmarkt gedwongen worden om ZZP-ers aan te nemen of zelfs medewerkers in dienst hebben, die zich na een tijdje als ZZP-er gaan verhuren, maar ook de uitzendbureaus klagen dat zij de financiële targets niet meer halen.
Een ander probleem dat ik al jarenlang verkondig is dat vooral jonge mensen (de laatste tijd ook steeds meer ouderen met een veel gevraagd beroep) de stap wagen om als zogenaamde zelfstandige (onverzekerd voor de sociale wetten en geen pensioen) te gaan werken, maar N.B. wel onder dezelfde omstandigheden als hun collegae werknemers. In de organisatie zelf zie je het verschil niet eens.

Sociale stelsel

Ons sociale stelsel (redelijk uniek in de wereld) is gebaseerd op solidariteit. Wanneer alle meer kwetsbare werknemers in het sociale stelsel blijven, wordt de premiedruk steeds hoger. En wat te denken van ZZP-ers die geen pensioen hebben opgebouwd en op 67 jaar (of later) met pensioen gaan, komen die dan allemaal in aanmerking voor toeslagen?
Ik heb vele artikelen geschreven over deze kwesties en gesprekken gevoerd met Tweede Kamerleden en Vakbondsbestuurders en nu gaat bij een enkeling de ogen open. Helaas alleen niet vanwege het stelselmatig ontduiken van de wet, maar omdat de financiële targets niet worden gehaald en de ZZP-ers voor de organisatie (vooral de Zorg) te duur zijn geworden.

Labbekakkerigheid

Vooral de labbekakkerigheid, het pappen en nathouden, het gedogen en geen maatregelen nemen tegen instanties die de wet moeten uitvoeren en Kamerleden, die ondanks vele waarschuwingen, niet de feitelijke oorzaken aan de kaak stellen, maar alleen hun zorgen uiten dat ZZP-ers geen pensioen opbouwen.