We gedogen ondanks vele waarschuwingen jarenlang forse overtredingen van de wet!

Opinie  |  vr 19 jun 2020  |  Bron: HR-kiosk Volkskrant  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties, DBA, ZZP-er, Verzekeringsplicht, Privatiseren, Sociale wetgeving

Er bereikte ons een kort bericht, waarvan de boodschap wel te voorspellen was:
“Het kabinet komt er op terug een minimumtarief van 16 euro voor ZZP’ers in te voeren. De maatregel blijkt niet effectief voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, terwijl het juist de bedoeling was om hen te beschermen. Ook de zelfstandigenverklaring voor zzp’ers met een hoog tarief is van de baan.. Tot 2021 zal de Belastingdienst bovendien niet handhaven op de huidige, verouderde, regelgeving.”

Wanneer instanties wetten niet uitvoeren is er geen enkele sanctie op

Tot 2006 werd de Wet op de verzekeringsplicht al meer dan 50 jaar zorgvuldig uitgevoerd door het UWV. Deze wet bepaalde of iemand wel of niet werknemer was in de zin van de Sociale wetgeving.
In 2003 besloot de Tweede Kamer om een splitsing door te voeren v.w.b. de inning van heffingen en premies en toezicht op de naleving van de wet.
Een convenant met overduidelijke afspraken bepaalde dat de overdracht inging op 1 januari 2006.
De Belastingdienst weigerde echter (al dan niet bewust) om de verzekeringsplicht te controleren, maar gaf wel op vage criteria VAR-verklaringen af.

Om een draai te geven aan het verzaken van diverse bewindslieden*, noemen we het nu verouderde wetgeving

Meerdere keren werden instanties w.o. Kamerleden, Staatsecretarissen, Vakbonden etc. gewezen op een onwenselijke situatie, waardoor de wildgroei aan schijnzelfstandigen zou kunnen ontaarden in een ontwrichting van het Sociale Verzekeringsstelsel of was het een bewuste poging tot privatisering?

Veel te laat probeerde Minister Koolmees in 2015 nog de zaak te redden, met een volkomen onnodige wetgeving, die de illustere naam meekreeg van Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties  (DBA), terwijl de inhoud van deze wet exact hetzelfde is, als de bestaande wet op de verzekeringsplicht van 1964. De gedachte dat deze wet de VAR-verklaring zou moeten vervangen, is onjuist. Het moest gewoon de bestaande wet (van 1964) nog eens een keer bevestigen.

Meer dan 1 miljoen schijnzelfstandigen

Maar toen hadden we al meer dan 1 miljoen zelfstandigen, waarvan de meesten op basis van de criteria: gezagsverhouding, persoonlijke dienstverrichting en loon, helemaal niet zelfstandig waren, maar feitelijk een werknemer in loondienst, waarvoor de “inlener” (werkgever) was en heffingen en premies zou moeten afdragen.
Voor beide partijen lijkt in eerste instantie zo’n overeenkomst gunstig. De “zelfstandige” hoefde niet onnodig premies te betalen voor wetten, die hij toch nooit nodig zou hebben en de inlener (die we maar werkgever zullen noemen) hoefde geen werkgeverslasten en pensioenpremies af te dragen. Beide partijen tot dan gelukkig!
Dus werd in principe alle aanbieders van werk een vrije keuze gelaten: ZZP-er of in loondienst?

Kamerleden vonden het onwenselijk dat zelfstandigen geen pensioen spaarden of niet verzekerd waren voor arbeidsongeschiktheid, in plaats van te wijzen op het feit dat 90% van die groep feitelijk werknemer was. Maar zelfs die poging voor een minimale afscherming van risico’s strandde.
En toen kwam de corona en bleek het niet verzekerd zijn een regelrechte ramp. Geen behoud van baan en geen werkloosheidsuikering. Er waren belangenverenigingen die het een groot onrecht vonden, dat de ZZP-ers niet werden ondersteund en vergaten kennelijk, dat iedere poging in betere tijden om dat echt te regelen, werd afgewezen.
 
Veel van die ‘schijnzelfstandigen” hebben niet altijd voor deze situatie gekozen en werden via de voordeur ontslagen, vanwege zogenaamde bezuinigingen en via de achterdeur weer aangenomen als ZZP-er, met N.B. dezelfde baan en een ogenschijnlijk gelijk inkomen met een direct opzegbaar contract.

En nu? Gaan we de wet DBA nog een keer invoeren of schuiven we de bal door na de verkiezingen? 
Of gaan we de hele sociale wetgeving privatiseren  - werknemers (9 miljoen) kunnen zich dan naar keuze wel of niet verzekeren bij een verzekeringsmaatschappij. Als dat de bedoeling is, zijn we al een heel aardig end op weg.

Lees ook:  Hoezee, hoezee, iedereen ZZP
 
_{* O.a. Asscher en Wiebes}