Obesitas als bedrijfsprobleem: De Body-Mass Index (BMI) als persoonlijk stuurgetal.

Opinie  |  di 2 dec 2014  |  Auteur: Peter Rooze  |  Trefwoorden: Duurzame inzetbaarheid, Vitaliteit, Verzuimpreventie

Volgens het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde is het productiviteitsverlies als gevolg van obesitas in Amerika mogelijk al sinds 1987 hoger dan het verlies aan arbeidsdagen door roken.
Dat suggereert een onderzoek onder de Amerikaanse werknemers van oliemaatschappij Shell. In 2007 was het productiviteitverlies als gevolg van obesitas 127 dagen per 100 werknemers, dat van rokers 34 dagen per 100 werknemers. In 2007 Amerika zijn er 72 miljoen mensen die lijden aan obesitas. Dat is 34% van de bevolking. Dit percentage volgens het Centers for Disease Control and Prevention nagenoeg niet toegenomen (35,1% van de bevolking in 2012).

Toename zwaarlijvigheid in Nederland

In Nederland is sprake van een toename. Volgens het CBS nam het ernstig overgewicht onder de volwassenen sterk toe, van ruim 5 procent begin jaren tachtig tot bijna 12 procent in 2009/2011. Het matig overgewicht onder volwassenen nam ook toe, van 28 naar 36 procent. Volgens het Nationaal Kompas Volksgezondheid heeft 12,7% van de Nederlanders obesitas (2012).

Productiviteitsverlies als gevolg van obesitas ook is toegenomen

Mijn indruk is dat ook in Nederland het productiviteitsverlies als gevolg van obesitas ook is toegenomen. De vraag is of dit uit bedrijfmatig oogpunt zorgelijk is?
Iedereen kent wel iemand in zijn omgeving die zwaarlijvig is, nooit verzaakt en hard werkt. Alleen geven statistieken een ander indruk: zwaarlijvigheid leidt tot productieverlies en gezondheidsproblemen.

Rendementsdenken heeft meerdere onderwerpen

Er zijn natuurlijk meer onderwerpen die in het kader van rendementsverhoging aandacht behoeven. Zo worden er veel onnodige vergaderingen gehouden waar veel deelnemers gedemotiveerd van raken als gevolg van de besluiteloosheid. Zowel de directe productiviteit op de korte en lange termijn lijdt hieronder. Kortom, wat is nu prioriteit? Obesitas als onderdeel van het ‘fit for the job’ principe of het afbreken van ‘bureaucratie’? Bovendien is zwaarlijvigheid een persoonlijk probleem en wordt vaak als een privé aangelegenheid gezien.
 

Een patriarchale houding van een werkgever is wenselijke

Toch zijn er argumenten die een meer patriarchale houding van een werkgever verlangt. Er  zijn voldoende voorbeelden van problematiek in de privé sfeer van de werknemer die een actieve zorghouding van de werkgever vereist. Denk bijvoorbeeld aan de gevolgen van  een slechte financiële huishouding: schulden. Volgens een Nibud onderzoek uit eind 2013 onder werkgevers, is het ziekteverzuim als gevolg van financiële problemen negen dagen of meer. Het verlies aan productiviteit schatten deelnemers aan het onderzoek in op zeker 20 procent.
Het komt zelden voor dat werkgevers passief blijven toekijken bij financiële privé problemen van werknemers. Een loonbeslag moet toch worden uitgevoerd ook al betreft het een privé aangelegenheid.

Obesitas: ‘Private probleem, a public issue and a business challenge’.

Zowel schulden als zwaarlijvigheid zijn te  typeren als  een ‘private probleem, a public issue and a business challenge’. De werknemer is de probleemhebber, de maatschappelijke gevolgen zijn groot, maar het bedrijf ervaart direct de meeste negatieve consequenties en wordt aldus gedwongen om maatregelen te nemen. 
 

Minder Vreten Dieet wordt omkleed met een politiek correcte inbedding

Tegenwoordig wordt obesitas als een ziekte beschouwd en zodanig door direct betrokken ‘geneeskundige’ professionals behandeld.  Het voor de hand liggend MVD (Minder Vreten Dieet) wordt omkleed met een politiek correcte inbedding.  Zo, zijn er zijn altijd wel psychische, biologische en genetische oorzaken die een langdurige behandeling en begeleiding als onderdeel van het interventiepakket nodig maken.

Weinig budget beschikbaar voor preventie

Als werkgever zit je niet op deze inspanning en bijbehorende kosten te wachten. Toch is het opvallend dat maar weinig bedrijven tijd en geld besteden aan adequate preventieve maatregelen. Er komt pas beweging in de zaak wanneer de reparatiekosten te hoog worden. Jammer genoeg is dan weinig budget meer beschikbaar voor preventie, merendeel van de schaarse ‘overhead’ middelen zijn al besteed.

De ‘homo sapiens’ een ‘gen’ mist dat tot preventief handelen aanzet

Het lijkt er op de ‘mensen’ het moeilijk vinden om ‘preventieve’ maatregelen te financieren.  De indruk is dat de ‘homo sapiens’ een ‘gen’ mist dat tot preventief handelen aanzet. Zelfs bij het verdedigen van het meest dierbare privé domein “het huis” wachten velen eerst tot dat er wordt ingebroken voordat vergaande anti-inbraak maatregelen worden gerealiseerd. Ook al is er kort geleden bij de buren ingebroken.

Een goed werkgever stelt normen

Gelet op de vergaande zorgplicht en de voornemens van het kabinet om in 2015 werkgevers te verplichten om aantoonbaar preventiebeleid te voeren inzake ‘vitaliteit’ is het verstandig om niet af te wachten en te veel te rekenen op het eigen inzicht en de zelfregie van werknemers. (Wanneer een werknemer uitvalt en een werkgever heeft weinig gedaan aan preventie zoals opleiding, gezondheidsbeleid e.d., zijn de financiële gevolgen voor rekening van de werkgever!).

Balance score-kaart’ voor de werknemer als stuurinstrument

Als onderdeel van het vitaliteitsbeleid pleit ik voor een bonus-malus-systeem op basis van persoonlijke kengetallen. Deze kengetallen vormen samen een ‘balance score-kaart’ voor de werknemer. Naast een genormeerd  persoonlijk budget voor opleiding, training en voorlichting op het gebied van kennis en vaardigheden die bedrijfsgerelateerde zijn moet er ook ruimte zijn voor zaken die in beginsel tot het privé domein  behoren. Bijvoorbeeld de financiële huishouding en leefstijl.

BMI als stuurgetal 

Wat dit laatste betreft zou een BMI (body-mass index) normering een gedurfd stuurgetal zijn. Bij overschrijding van een BMI van 25 volgen er sancties! Onder de BMI blijven leidt tot het verhogen van het persoonlijk budget met minimaal 6%. Waarom 6%? Ik sluit hierbij aan bij een ‘proven concept’ in de financiële sector! Bij de Russische Alpa Bank krijgen fitte klanten een rente van 6% op hun spaargeld.

‘fit for the job’: IQ, EQ en BMI

Voor velen zal dit tot gefronste wenkbrauwen leiden, echter uit ervaring weet ik dat veel werknemers gebaat zijn bij een duidelijk kader inzake het principe ‘fit for the job’.
Met dit kader kan een – voorheen - onbesproken probleem van de werknemer nu worden aangepakt. De werknemers weten dat zij er niet alleen voor staan en de werkgever heeft een heldere maatstaf om te sturen. Als we gedrag (EQ) en intelligentie (IQ) mogen normeren en gebruiken bij selectie in de vorm van bijvoorbeeld assessments, is het volgens mij ook toegestaan om fitheid in de vorm van BMI te normeren en te toetsen.

Welke werkgever durft het initiatief te nemen?