Carola Schouten minister  van Pensioen en Armoedebeleid; een prima combinatie

Opinie  |  do 15 sep 2022  |  Bron: HR-kiosk & De Volkskrant  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Pensioenwet, Art.126, Marktwaarde, Marktrente, Rekenrente, Pensioenakkoord

Vandaag verdedigt minister Carola Schouten in de Tweede Kamer de hervorming van het pensioenstelsel. Over de invoering van het nieuwe stelsel is jaren gepraat en het genoot brede steun. Meestal overigens zonder voldoende informatie en kennis. Maar nu het bijna zover is, zorgen de stijgende rente en dalende vermogens van pensioenfondsen voor nog meer twijfels.

Hoe zit het nu werkelijk?

In de Pensioenwet staat (Art. 126) dat de verplichtingen (naar de toekomst) bepaald moeten worden op grond van marktwaardering. Daar heeft de Nederlandsche Bank (als toezichthouder) op eigen initiatief marktrente van gemaakt. Marktwaardering is iets anders dan marktrente. Dus DNB handelt in strijd met wat de wetgever heeft bedoeld c.q. geeft op z’n minst een merkwaardige uitleg aan Art. 126. Er wordt verder klakkeloos aangenomen dat DNB dat zomaar mag voorschrijven. Dat is niet zo. De DNB heeft juist tot taak om de handhaving van de wetgeving te controleren. Maar niet om een eigen uitleg te geven aan het artikel. Willens en wetens worden miljoenen pensioengerechtigden daardoor ernstig benadeeld en beroofd van een deel van hun pensioen en velen in armoede gestort.

Commissie Dijsselbloem

Opmerkelijk is dat enige jaren geleden de commissie Dijsselbloem (PvdA) met het advies kwam om de rekenrente nog strakker te hanteren. In Nederland lukt zoiets wel maar andere afspraken (1997) in het kader van het zogenaamde Stabiliteits- en Groeipact lukten niet. Op basis daarvan mocht het begrotingstekort binnen de EU niet groter zijn dan 3 procent van het bbp; de overheidsschuld moest lager zijn dan zestig procent van het bbp of in voldoende mate afnemen. En dat lukte van geen kanten waardoor de rente met de enorm oplopende schulden van veel landen niet kon stijgen en daarom heeft de ECB de rente zelfs op 0% gezet. En de pensioenen zijn vervolgens dus de klos.

Meerderde pensioenakkoorden

Na vele jaren onderhandelen waren de meeste betrokkenen (volkomen murw)  het eens over de koerswending. In 2014 was er ook al een Pensioenakkoord, waarbij Kamp beloofde dat mensen met een zwaar beroep eerder met pensioen konden en Agnes Jongerius bij de FNV moest aftreden.
Maar net nu het nieuwe stelsel eindelijk moet worden goedgekeurd, zijn opeens alle omstandigheden weer anders. De rente loopt op, waardoor pensioenfondsen er ineens (zogenaamd) veel beter voor staan. Tegelijk keldert de waarde van de beleggingen van pensioenfondsen. Begin dit jaar waren die ruim 1800 miljard euro waard, nu zijn die volgens de Tweede Kamer al gedaald tot iets minder dan zo’n 1500 miljard. Op dit moment maakt dat nog niets uit, want het effect van de oplopende rente is veel groter. Maar als binnenkort de beleggingsopbrengsten zwaarder gaan wegen, is er meteen weer een ander probleem.

Hoe zo een klap?

Nu slaat Kamerbreed de twijfel toe of het nieuwe systeem wel zo degelijk is. Dat ligt vooral aan de klap die de beleggingen van pensioenfondsen dit jaar te verwerken kregen. Waardedalingen van ruim 10 procent zijn geen uitzondering. Het vermogen van het grootste pensioenfonds, ABP, daalde van 552 miljard eind 2021 naar 486 miljard eind juni: 66 miljard euro minder, maar . . . . 

In 10 jaar vermogen verdubbeld!

Maar toen het ABP in 10 jaar tijd haar vermogen vrijwel verdubbelde, moesten de pensioenfondsen zich vasthouden aan de (zelfverzonnen) rekenrente.
Als de pensioenen vooral afhankelijk zijn van de beleggingsopbrengsten, zoals het nieuwe systeem beoogt, dan zouden de pensioenen van ouderen en de opbouw van werkenden dit jaar fors dalen, meent men, maar de vermogens zijn juist de laatste 10 jaar verdubbeld en daardoor hebben pensioenfondsen al enorme buffers opgebouwd.
Het grootste probleem blijft de exorbitante beheerskosten en de krakkemikkige administraties van de fondsen en de onwerkelijke rekenrente. En dat Kamerleden niet kunnen rekenen!
Lees ook