Groei aantal ZZP-ers onstuitbaar, dat is waar, maar hoe komt dat?

Opinie  |  za 17 dec 2022  |  Bron: HR-kiosk & De Telegraaf  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: ZZP, Eigen risico, Eigenrisicodrager

Tienduizenden werknemers hebben het afgelopen jaar hun baan opgezegd om als ZZP’er verder te gaan
Door krapte op de arbeidsmarkt is het voor mensen financieel aantrekkelijk om voor zichzelf te beginnen. Intussen groeit de weerstand in bijvoorbeeld de zorg tegen het inhuren van deze 'dure' invalkrachten.

Grootste groei bij zzp’ers met zorg- en welzijnsberoepen

De groei in zzp’ers ging het hardst in de zorg- en welzijnsberoepen, gevolgd door technische, commerciële en ICT-beroepen. In het derde kwartaal van 2022 waren er 34 duizend meer zzp’ers met een zorg- en welzijnsberoep dan in hetzelfde kwartaal het jaar ervoor. Vooral de beroepsgroepen sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders, psychologen en sociologen en medisch vakspecialisten groeiden.
 
Inmiddels nadert het aantal ZZP’ers de anderhalf miljoen, waarvan de meeste dus schijnzelfstandigen zijn. Alle waarschuwingen ten spijt.

Vele malen, vanaf 2006, heb ik gewaarschuwd voor een onwenselijk situatie, waarbij niet alleen de wet op de sociale zekerheid massaal is overtreden, maar de overheid, lees Belastingdienst, hier niets tegen heeft ondernomen.
Diverse Tweede Kamerleden werden hiervan meermaals op de hoogte gebracht. Meerdere minister w.o. Wiebes en laatstelijk Koolmees ondernamen een absurde poging en introduceerden een nutteloze DBA-wet, terwijl de oude wet voldoende aanknopingspunten had om deze misstand te beteugelen. Lees ook Hoezee, hoezee, iedereen ZZP

Risicosolidariteit

Ons sociale verzekeringsstelsel is gebaseerd op risicosolidariteit. Iedere werknemer brengt een gelijke premie in tegen het risico van arbeidsinactiviteit, zoals de WW, WIA en ZW. Met het stijgen van de leeftijd neemt echter ook het risico toe om je werk te verliezen of arbeidsongeschikt te worden.
Als je nog redelijk jong bent vindt deze groep het dan ook weggegooid geld om premie te betalen voor een gering risico. Dus kun je beter eerst op latere leeftijd kiezen om toch maar weer als werknemer te gaan werken.
 
Van risicosolidariteit is bijvoorbeeld ook sprake bij de ziektekostenverzekering. Je betaalt als je jong bent relatief teveel premie en als je ouder wordt, ben je vaak een verliesgevende klant voor de verzekeringsmaatschappij. N.B. Over de totale levensduur betaal je gemiddeld evenveel premie.

Eigenrisico nemer

Werkgevers kunnen v.w.b. de sociale zekerheid eigenrisico drager worden en het risico van ziekte in eigen beheer nemen. Datzelfde speelt nu ook voor het overgrote deel van de ZZP’ers, die zelf het gevoel hebben gewoon ondernemer te zijn. Op zich is dat prima: iedere werkgever wil dat het personeel de job als hun eigen winkel beschouwt. Maar wettelijk gezien zijn 1 miljoen ZP’ers gewoon werknemer in de zin van de Wet op de Sociale Zekerheid.
 
Wat vele politici niet beseffen is dat een werknemer op den duur gewoon voor de keuze wordt gesteld: wil ik eigenrisico drager worden of gewoon werknemer, terwijl de wet dat helemaal niet toelaat.

Verzekeringsplicht en 3 criteria

Om vast te stellen of iemand werknemer (en niet of iemand zelfstandige) is, zijn er 3 criteria, namelijk:

1. Is er sprake van een gezagsverhouding
2. Is er sprake van persoonlijke dienstverrichting
3. Is er sprake van loon

Laat ik voor de zoveelste keer nog eens kort deze criteria toelichten:

• Er is sprake van een gezagsverhouding wanneer de werker zich exact aan dezelfde regels moet houden als het andere personeel. Dus gewone werktijden, een leidinggevende etc. etc.
• Persoonlijke dienstverrichting wil zeggen, dat je niet je echtgenoot, je broer of een vriend de job kunt laten doen.
• En er is sprake van loon wanneer gewoon een uurtarief is afgesproken en niet bijvoorbeeld een aanneemsom.

Het is toch belachelijk, dat een werknemer in de zorg van de ene op de andere dag zegt als zelfstandige verder te gaan, maar wel exact hetzelfde werk te blijven doen, uiteraard tegen een hoger tarief.

Tweede Kamerleden maken zich zorgen

Tweede Kamerleden en het kabinet maken zich af en toe zorgen dat veel ZZP’ers onverzekerd zijn voor o.a. ziekte en ook niet voor een pensioen sparen. Zij vinden dat ook een ZZP’er zich bij het UWV moet kunnen verzekeren voor ziekte (verplichte AOV) en verplicht moet worden voor een pensioen te gaan sparen. Lees ook
Wat een naïeve voorstellen! Wat men al 17 jaar geleden had moeten doen is te wijzen op de naleving van de Wet op de Sociale Zekerheid.