Schijnconstructies (WML)

Datum laatste wijziging: 11 november 2021  |  Trefwoorden: , , ,

Inhoud

  1. Wet aanpak schijnconstructies
  2. PostNL biedt pakketbezorgers een vaste baan aan
  3. Wet in etappes in werking
  4. Eisen loonstrook
  5. Overeenkomsten goederenvervoer
  6. Versoepeling WAS voor bonafide werkgevers
  7. Uitstel datum invoering Wet aanpak schijnconstructies en uitzonderingen
  8. Salaris overmaken op een andere rekening?
  9. PayOK keurmerk

Wet aanpak schijnconstructies

Niet alleen de werkgever, maar ook de opdrachtgever wordt verantwoordelijk voor het betalen van het CAO-loon. Onderbetaalde werknemers krijgen zo meer mogelijkheden om hun achterstallige loon te innen. Opdrachtgevers die weten, of moeten weten, dat een werknemer niet voldoende betaald krijgt, kunnen hiervoor aansprakelijk worden gesteld. Deze zogenoemde ketenaansprakelijkheid voor loon is een van de maatregelen uit de Wet aanpak schijnconstructies (WAS) die minister Asscher aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.

In de WAS staan naast de ketenaansprakelijkheid onder meer de volgende maatregelen:
  • Werknemers krijgen het volledige minimumloon giraal uitbetaald. Werkgevers mogen niet langer een deel van het minimumloon als onkostenvergoeding* uitbetalen of bedragen inhouden op het minimumloon, uitzondering zijn onder meer pensioenpremies en werknemersbijdrage voor het privégebruik auto.
  • De Inspectie SZW gaat de namen van gecontroleerde ondernemingen bekend maken, bijvoorbeeld van bedrijven die werknemers onderbetalen.
  • Loonstroken* moeten transparanter worden en het minimumloon mag niet meer contant worden uitbetaald.
  • Werkgevers- en werknemersorganisaties en de Inspectie SZW gaan informatie uitwisselen als het vermoeden bestaat dat een werkgever de CAO-afspraken niet nakomt.
* Specificatie van onkostenvergoeding op de loonstrook is verplicht.

PostNL biedt pakketbezorgers een vaste baan aan

Het bedrijf kreeg begin 2015 veel kritiek dat de ZZP-ers die voor het bedrijf pakketten bezorgen schijnzelfstandigen zijn die met hun werk weinig verdienen.

'We zijn niet blind voor de discussie die momenteel plaatsvindt', zegt Yme Pasma, directeur pakketten. 'Je hebt de echte ondernemers die zwaar met ons onderhandelen en we hebben ondernemers die dat meer uit nood zijn. Als die laatste groep in de knel komt, dan moeten we wat voor ze doen.'

Post NL zegt dat het aanbod vooral zal gelden voor pakketbezorgers die niet voldoen aan de nieuwe voorwaarden die het bedrijf komend jaar stelt aan ZZP-ers. 'We willen met hen in gesprek en hen een zachte landing kunnen geven', zegt Pasma.

Wet in etappes in werking

De Eerste Kamer heeft op 2 juni 2105 de Wet aanpak schijnconstructies (WAS) aangenomen.

Vanaf 1 juli 2015 geldt het volgende
  • werkgevers zijn verplicht het correcte loon uit te betalen. Dit geldt ook voor uitzendkrachten en (onder)aannemers;
  • ketenaansprakelijkheid: de werknemer kan de opdrachtgever van de werkgever aansprakelijk stellen voor betaling van loon waarop hij recht heeft. Eerder was alleen de werkgever hiervoor aansprakelijk. Dit betekent dat de werknemer meer mogelijkheden heeft om achterstallig loon te claimen;
  • controle, boete of dwangsom en 'naming and shaming' door de Inspectie SZW controleert of werkgevers zich aan de regels voor minimumloon en CAO-loon houden;
  • op verzoek van de Inspectie SZW moeten werkgevers de identiteit van werknemers vaststellen en aan de SZW doorgeven.
Vanaf 1 januari 2016 wordt van kracht:
  • werkgevers moeten het volledige minimumloon betalen. Een verrekening met bepaalde kosten of inhouding van (verzekerings)premies is niet toegestaan;
  • ook een AOW'er heeft recht op het wettelijk minimumloon;
  • loonstrook: deze moeten voor de werknemers begrijpelijk zijn;
  • de betaling van het minimumloon moet giraal plaats vinden, contante betaling is verboden. Als een werknemer meer dan het minimumloon verdient, mag het meerdere wel contant worden betaald.
Voor meer informatie, zie onder meer Ondernemersplein of Rijksoverheid.

Eisen loonstrook

Op de loonstrook zullen minimaal de volgende gegevens moeten worden vermeld:

  • het brutoloon in geld;
  • de samenstelling van het brutoloon of het nettoloon, bijvoorbeeld basisloon, garantieloon, prestatiebeloning,
  • provisie, overwerkgeld, toeslagen, premies, gratificaties en opnamen uit het levenslooptegoed. De werkgever moet het doel van eventuele onkostenvergoedingen vermelden op de loonstrook;
  • de bedragen die je op het loon worden ingehouden, zoals de inhouding van de pensioenpremie of bijdragen voor de bedrijfschappen, de werknemersbijdrage voor het privégebruik auto, de loonbelasting/premie volksverzekeringen, de inkomensafhankelijke bijdrage en eventueel loonbeslag;
  • het aantal uren dat de werknemer werkt op basis van de arbeidsovereenkomst;
  • de periode waarover het loon is betaald;
  • het wettelijke minimumloon dat voor de werknemer geldt;
  • de naam van de uitbetalende instantie (werkgever of UWV), de naam van de werknemer of uitkeringsgerechtigde.
De werkgever moet bij de eerste loonbetaling een loonstrook verstrekken. Een volgende loonstrook is verplicht als er wijzigingen zijn in het loon of de inhoudingen van de pensioenpremie, loonbelasting en sociale premies.

Overeenkomsten goederenvervoer

De ketenaansprakelijkheid bij onderbetaling van werknemers geldt ook voor vervoersovereenkomsten in het goederenvervoer over de weg. Voor andere wijzen van vervoer (trein, zeevaart etc.) en personenvervoer gaat de maatregel (vooralsnog) niet gelden. De voorgestelde maatregel is ook niet van toepassing als sprake is van een overeenkomst van gecombineerd goederenvervoer mits dit sprake vind op basis van één overeenkomst.

Versoepeling WAS voor bonafide werkgevers

De WAS maakt de hoofdopdrachtgever verantwoordelijk voor het naleven van CAO-afspraken. Dat betekent dat de hoofdopdrachtgever ten minste een minimumloon (tools) rechtstreeks moet overmaken op de rekening van de medewerker. Werkgevers mogen dus niet langer vaste lasten, zoals huur en zorgpremies inhouden op het salaris van hun medewerkers en overmaken naar bijvoorbeeld woningcorporaties en zorgverzekeraars. Vooral medewerkers van sociale werkvoorzieningen of medewerkers in de schuldsanering maken vaak gebruik van zulke regelingen.

De Tweede Kamer heeft op 10 november 2015 een motie aangenomen waarin minister Asscher wordt opgeroepen in een algemene maatregel van bestuur een uitzondering te maken op het inhoudingenverbod op het wettelijk minimumloon voor bonafide werkgevers en sociale werkbedrijven. Ook werkgevers, waar geen sprake is van missstanden, worden door de maatregel geraakt. Bijvoorbeeld daar waar het gaat het scheppen van werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Het antwoord van de minister zal nog even op zicht laten wachten, uitgezocht moet worden welke juridisch consequenties aan de uitzonderingen kleven. (Bron: Kamerstukken Tweede Kamer)

Uitstel datum invoering Wet aanpak schijnconstructies en uitzonderingen

De wet verbod inhoudingen minimumloon (WML) wordt uitgesteld tot 1 januari 2017. En wat de inhoud van de wet betreft, komen er uitzonderingen voor huisvestingskosten en de kosten voor zorgverzekering van werknemers. Er zullen voorwaarden worden verbonden aan het inhouden van deze kosten op het minimumloon. Het gaat dan bijvoorbeeld om een maximumbedrag of -percentage van het WML. Aan de huisvesting kunnen kwaliteitseisen worden gesteld, waardoor alleen kosten voor gecertificeerde huisvesting in aanmerking komen. Nadere bijzonderheden moeten volgen.

Dat schrijft minister Asscher in zijn uitvoerige brief aan de Tweede Kamer d.d. 21 apr. 2016 inzake de Wet minimum loon en minimumvakantiebijslag. (Toelichting) Om er voor te zorgen dat de werkgever geen boetes krijgt, moet u vragen om een kopie bankpas. Dit is de meest efficiënte manier om vast te leggen dat het opgegeven rekeningnummer daadwerkelijk op naam staat van de werknemer. Als de werknemer dit op een andere manier kan aantonen is dat natuurlijk ook goed vakantiebijslag op de schop gaat. Andere zaken die in de brief worden aangeroerd zijn:
  • uniformering minimum uurloon te baseren op de gemiddelde arbeidsduur (pagina 2 t/m 4)
  • opname in de WML van een expliciete juridische grondslag van het minimumloon over meerwerk (pagina 4 en 5)
  • zodanige definitie om te komen tot een minimaal te verdienen minimumloon bij stukloon (pagina 5 t/m 7)
  • aanpassing van de minimumjeugdloonstaffel 15 t/m 20 jaar (pagina 7 t/m 11);
  • personen ('personenkring') - die nu werken op basis van opdracht - brengen onder de WML (pagina 11 en 12)
Redactie: In de Nederlandse wet staat e.e.a. vrijwel altijd nogal vaag omschreven. Zo van “de werkgever moet zich ervan vergewissen, dat de informatie klopt”. Hoe precies dat staat er niet. Kennelijk heeft Asscher toen (gesouffleerd door een ambtenaar) maar in de brief (ook niet door hem geschreven) gezegd dat de werkgever een kopie van bankafschrift cq bankpas moet vragen.
  1. Controles op naleving van een dergelijke wet, is er nooit of nauwelijks
  2. Wanneer de werknemer wel een kopie van het identificatiebewijs moet inleveren, waarom dan geen kopie van bankpas of bankafschrift? 
  3. Bij een bankafschrift komt voor dat de werknemer alle posten die de werkgever niet aangaan o.a. saldo etc. zwart worden gemaakt. Dus een bankpas is het meest makkelijk.

Salaris overmaken op een andere rekening?

Op grond van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) is de werkgever verplicht om het salaris van de werknemer over te maken op een bankrekening die (ook) op naam van de werknemer staat. Alleen op deze manier is wettelijk vast te stellen dat minimaal het wettelijk minimumloon aan de werknemer is betaald. Dit geldt ook bij voorschotten. Het voornoemde betekent dat iedere werknemer - hoe jong ook - een eigen bankrekening moet hebben.

Om ervoor te zorgen dat de werkgever geen boetes krijgt, moet hij de werknemer vragen om een kopie bankpas. Dit is de meest efficiënte manier om vast te leggen dat het opgegeven rekeningnummer daadwerkelijk op naam staat van de werknemer. Als de werknemer dit op een andere manier kan aantonen is dat natuurlijk ook goed.

Als een werkgever de girale betaling van het minimumloon niet of onvoldoende nakomt, is er sprake van een bestuurlijke boete. Zie Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag 7 en 7a. De bestuurlijke boete die voor een overtreding kan worden opgelegd, bedraagt ten hoogste het bedrag van de vijfde categorie, bedoeld in artikel 23, vierde lid, van het Wetboek van Strafrecht. Dit betekent dat de boete kan oplopen tot € 82.000.

PayOK keurmerk

Stichting PayOK heeft als doel ondernemingen binnen de keten te toetsen op het voldoen aan de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS). De stichting heeft op 18 januari 2019 de eerste certificaten uitgereikt aan uitzendbureaus. Met het certificaat tonen deze aan dat zij alle werknemers juist belonen volgens de in Nederland geldende CAO’s.

Opdrachtgevers kunnen nu eisen dat de bedrijven waar zij werknemers inlenen of inhuren over het PayOK-keurmerk beschikken. De toetsing en inspectie voor de PayOK-norm zijn gedegen en uitgebreid. Ze omvat alle in Nederland werkzame CAO-regelingen in alle bedrijfstakken. (Bron: SalarisNet, 29 jan. 2019)

Ga terug naar Wet Minimumloon en Minimumvakantiebijslag (WML).