Fraude

Inhoud

1. Fraudewet
2. Wet huisbezoeken
3. Waarom pleegt iemand fraude?
4. Aandacht voor fraude tijdens de uitkering blijft achter
5. Ombudsman neemt Fraudewet onder de loep
6. Aanpak toeslagenfraude succesvol
7. Controleur uitkeringsfraude moet zichzelf terugverdienen
8. Boetes voor fraude met uitkeringen aangepast
9. Vrouwen en flexwerkers frauderen steeds meer
10. Schoonmaakbedrijven bij fastfoodketens overtreden de wet
11. Beslissing minister naar aanleiding van uitspraak rechter over boetes
12. Land van herkomst mag onderzoek naar bijstandsfraude bepalen
13. Drieduizend meldingen uitkeringsfraude niet behandeld
14. Fraudewet minder streng
15. Waarom frauderen makkelijker is
16. Aanpak adresfraude
17. Verzekeraars meer 'streetwise' bij aanpak fraude
18. Detective inschakelen bij vermoeden van fraude
19. Forse daling in 2016 van onterechte zorgdeclaraties
20. Gemeenten voorspellen bijstandsfraude met algoritme
21. Bijstandsfraudeurs slechter beschermd dan verdachten in strafzaken
22. Meer zorgfraude vastgesteld in 2017
23. Strengere aanpak ww-fraude arbeidsmigranten
24. Bewijs uit Turkije ook geldig bij intrekken bijstand
25. Amper onderzoek naar bijstandsfraude Turken
26. Europese regels werken uitkeringsfraude in de hand
27. Rotterdam beëindigt ruim 1900 bijstandsuitkeringen
28. Meldpunten bijstandsfraude verdrievoudigd
29. Strengere aanpak fraude met uitkering
30. Instrument SyRI biedt onvoldoende waarborgen voor privacy
31. Bijna 4. 500 nepwinkels offline gehaald in 2019
32. Top 3 meest voorkomende soorten fraude
33. Internationale bellijst oplichters

---

Fraudewet

In 2013 is de wet 'Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving', ook wel de Fraudewet genoemd, van kracht geworden. Deze wet geeft gemeenten, UWV en SVB meer handvatten om uitkeringsfraude harder aan te pakken. Mensen die de inlichtingenplicht hebben overtreden moeten altijd de ten onrechte verkregen uitkering terugbetalen en krijgen daarnaast vanaf 1 januari 2013 een boete opgelegd. De boete is minimaal 150 euro en kan oplopen tot een bedrag dat even hoog is als de ten onrechte ontvangen uitkering. Het onderzoek moet dit najaar klaar zijn.

Wet huisbezoeken

Deze wet is op 2 oktober 2012 door de Eerste Kamer aangenomen. Hiermee zijn uitvoeringsorganisaties als sociale diensten, UWV en SVB beter in staat om de rechtmatigheid van een uitkering vast te stellen. De wet is op 1 januari 2013 in werking getreden.

De wet is bedoeld voor situaties waarin onduidelijkheid bestaat over de leefsituatie van uitkeringsaanvragers of -ontvangers, bijvoorbeeld over de vraag of iemand in de opgegeven gemeente woont en of iemand alleen of samenwoont. Als de leefsituatie onvoldoende duidelijk is dan kan – net als nu al – een aanbod voor een huisbezoek worden gedaan om daar uitsluitsel over te krijgen.
Als zo’n bezoek wordt geweigerd, de benodigde informatie niet op een andere manier wordt verstrekt en er ook geen andere mogelijkheden meer zijn om de ontbrekende inlichtingen te vergaren, dan kan de rechtmatigheid van een uitkering niet worden vastgesteld. In de nieuwe wet heeft een weigering van huisbezoek dan consequenties voor de uitkering.

Staatssecretaris De Krom (Sociale Zaken) verwelkomde deze aanvulling op de mogelijkheden in de uitvoering van de sociale zekerheidswetten. “Wie een beroep doet op een uitkering heeft de wettelijke plicht om de benodigde inlichtingen te verstrekken. Daarbij moet de overheid vast kunnen stellen of een uitkering ook terecht wordt verstrekt.”

Waarom pleegt iemand fraude?

Panteia heeft voor het ministerie van Sociale Zaken onderzoek gedaan naar de motieven van mensen om te frauderen met een uitkering. Daar waar het begrip fraude in het alledaags gebruik vooral associaties heeft met een actieve en berekenende instelling, ontstond de uitkeringsfraude volgens het onderzoek vooral door passiviteit of inertie¹ (Bron en meer: Panteia, 21 jan. 2014)

¹ Vertaling Red: Traagheid, lamlendigheid, niets te doen hebben.

Aandacht voor fraude tijdens de uitkering blijft achter

Gemeenten en UWV investeren in 2014 fors in het voorkomen van fraude bij de aanvraag van een uitkering. Gedurende de periode dat iemand een uitkering ontvangt, komt het nog te vaak voor dat fraudesignalen blijven liggen, waardoor nog te veel fraude onbestraft blijft.

Ombudsman neemt Fraudewet onder de loep

Opgelegde boetes door de in 2013 ingevoerde Fraudewet blijken niet altijd in verhouding te staan tot de administratieve fouten die zijn gemaakt door mensen met een uitkering. Om die reden start de Nationale ombudsman een onderzoek naar de uitvoering van de wet. De Fraudewet zou gemeenten, UWV en SVB betere handvatten geven om uitkeringsfraude aan te pakken. Wie onvolledige of onjuiste informatie geeft, kan minimaal 150 euro boete krijgen. Die boete kan oplopen tot een bedrag dat even hoog is als de ten onrechte ontvangen uitkering. Daarnaast moet ook het onterecht verkregen bedrag terugbetaald worden. De Nationale ombudsman verwacht het onderzoek in het najaar 2014 af te ronden.

Aanpak toeslagenfraude succesvol

De verscherpte aanpak van fraude met toeslagen heeft al ongeveer een kwart miljard euro opgeleverd. Staatssecretaris Wiebes van Financiën zei dat in een Kamerdebat (2014). Wiebes en de vorige staatssecretaris Weekers besloten tot strenger toezicht op de uitbetaling van toeslagen. Binnen het toeslagensysteem in Nederland wordt jaarlijks tussen de 10 en 11 miljard euro uitbetaald.

Controleur uitkeringsfraude moet zichzelf terugverdienen

Honderd extra mensen mocht het UWV dit jaar in dienst nemen om fraude met uitkeringen op te sporen. De voorwaarde van het kabinet was wel dat deze werknemers zichzelf terugverdienen*. En nog beter was het als ze geld opleveren. Dat is gelukt, meldt het UWV: in de eerste vier maanden van 2014 waren er al ruim twee keer zoveel overtredingen geconstateerd als in de eerste vier maanden van 2013 en was het boetebedrag van 22,7 miljoen euro ruim zeven keer zo hoog.

* De toegevoegde waarde van deze persoon is dan groter dan 1, d.w.z. het bedrag dat wordt terugverdiend aan boetes et cetera is groter dan de som van zijn inkomen en kosten van de naspeuringen.

Boetes voor fraude met uitkeringen aangepast

De hoogte van de boetes voor fraude met uitkeringen wordt in 2015 aangepast. Voortaan zullen UWV, SVB en gemeenten overtredingen beoordelen op de ernst van de overtreding en de omstandigheden en meer rekening houden met de verwijtbaarheid van de ontvanger van een uitkering. Dit heeft het kabinet besloten naar aanleiding van een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep en in reactie op het onderzoek van de Ombudsman. Minister Asscher stuurde een brief aan de Tweede Kamer waarin hij de wijziging van de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving (Fraudewet) aankondigt.

Er wordt alleen nog een boete van 100 procent van het gefraudeerde bedrag opgelegd als er met opzet is gefraudeerd. Bij grove schuld volgt een boete van 75 procent. In de overige gevallen bedraagt de boete 50 procent van het gefraudeerde bedrag. Bij verminderde verwijtbaarheid is de boete 25 procent van dit bedrag. De ten onrechte ontvangen uitkering moet altijd worden terugbetaald. De minimumboete van 150 euro vervalt.

Vrouwen en flexwerkers frauderen steeds meer

Vrouwen en flexwerkers gaan steeds vaker de fout in. Er is in 2014 veel meer gefraudeerd, vooral ook door vrouwelijke werknemers en flexwerkers. Dat blijkt uit onderzoek van Hoffmann bedrijfsrecherche. Volgens directeur Richard Franken krijgen vrouwen gewoon meer gelegenheid om te stelen bij een werkgever. "Maar als je kijkt naar wat vrouwen opgeven als ze betrapt zijn, is het weer heel opvallend dat ze met name voor het geld gaan, terwijl mannen veel meer voor goederen gaan." (Bron: BNR, 18 feb. 2015)

Schoonmaakbedrijven bij fastfoodketens overtreden de wet

Schoonmaakbedrijven die werken voor landelijke fastfoodketens worden verdacht van verschillende overtredingen. Dit blijkt uit een deze week gehouden controle van de Inspectie SZW, Belastingdienst, UWV en IND bij dertien fastfood filialen. In februari werden ook al zes filialen gecontroleerd. De vermoedelijke overtredingen betreffen uitkeringsfraude, belastingfraude, Arbeidstijdenwet en Wet minimumloon. (Bron: Rijksoverheid, 18 mrt. 2015)

Beslissing minister naar aanleiding van uitspraak rechter over boetes

Op 30 april 2015 heeft Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de Tweede Kamer een brief gestuurd over de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB). Door de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid moest UWV vanaf 1 januari 2013 hogere boetes opleggen. De Centrale Raad van Beroep (CRvB) heeft op 24 november 2014 uitspraak gedaan over deze boetes. Deze waren volgens de CRvB te hoog.

Inmiddels zijn er nieuwe regels om de hoogte van boetes vast te stellen. De minister laat in zijn brief van 30 april 2015 weten dat deze nieuwe regels alleen gelden voor nieuwe boetes. En voor boetes die op 24 november 2014 nog niet definitief waren, omdat er nog bezwaar of beroep mogelijk was. Een boete wordt altijd vastgesteld volgens de wet die op dat moment geldt. De uitspraak van de CRvB heeft geen terugwerkende kracht. (Bron: UWV, 1 mei 2015)

Land van herkomst mag onderzoek naar bijstandsfraude bepalen

De Centrale Raad van Beroep heeft geoordeeld dat gemeenten bij preventief fraudeonderzoek wel onderscheid mogen maken naar land van herkomst van de bijstandsgerechtigden. Onderscheid maken naar nationaliteit zoals de gemeente Rotterdam dat deed, mag niet.

Gemeenten mogen zonder aanleiding onderzoeken of mensen terecht (volledige) bijstand ontvangen. Gemeenten hoeven dit preventief fraudeonderzoek niet op alle bijstandsgerechtigden toe te passen en ook niet op dezelfde manier. Zulk onderzoek is kostbaar en het belang van voorkomen van fraude is groot. Daarom mogen gemeenten daarbij risicoprofielen toepassen, bijvoorbeeld gebaseerd op gedrag van mensen. Dan worden groepen onderzocht waar het vinden van fraude groter is dan gemiddeld. (Bron: Rechtennieuws, 6 mei 2015)

Drieduizend meldingen uitkeringsfraude niet behandeld

Uitkeringsinstantie UWV heeft in 2014 ruim drieduizend meldingen van uitkeringsfraude niet behandeld door tijdgebrek. Oudere meldingen en anonieme tips werden daarom terzijde geschoven.

Een manager schatte het risico op klachten over het negeren van de anonieme en oude meldingen klein. Medewerkers van de afdeling handhaving hoeven niet ongerust te zijn, volgens een woordvoerder. Anonieme tips zouden vaak weinig opleveren en de meldingen zijn niet de prullenbak ingegaan, een andere afdeling heeft deze nog bekeken.

Fraudewet minder streng

De hoogte van de boete voor uitkeringsgerechtigden die de uitkeringswetten overtreden, zal worden afgestemd op de ernst van de overtreding. Aldus het wetsvoorstel van minister Asscher dat in januari 2016 bij de Tweede Kamer is ingediend.

Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid was daartoe genoodzaakt door een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) eind 2014. De CRvB oordeelt in hoger beroep over onder meer geschillen met sociale verzekeringen.

De Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving, zoals de fraudewet officieel heet, ligt al sinds de inwerkingtreding in 2013 onder een vergrootglas. Onder meer de Nationale ombudsman uitte felle kritiek: door de wet zouden ook mensen die niet met opzet sjoemelen, maar per ongeluk in de fout zijn gegaan, zwaar gestraft worden.

Waarom frauderen makkelijker is

Het misleiden en frauderen van bedrijven is nu vele malen eenvoudiger dan in de hoogtijdagen van voormalig meesterfraudeur Frank Abagnale, volgens zijn eigen inschatting. Abagnale is expert op het gebied van databeveiliging (denk ook aan gebruik USB-sticks) en het belang van opleidingen voor medewerkers.

Als jonge jongen kon hij niet genoeg geld verdienen om van rond te komen en hij stapte in de wereld van de fraude: eerst door zijn geboortedatum aan te passen op zijn rijbewijs. Uiteindelijk zou hij zich uitgeven als piloot, om zo gratis de wereld over te vliegen, en later nog als chirurg en advocaat. (Bron en meer: MT, 7 nov. 2016)

Aanpak adresfraude

Staatssecretaris Wiebes verstaat daarbij onder adresfraude het opzettelijk laten registreren van incorrecte adresgegevens in de Basisregistratie Personen (BRP). Met behulp van adresfraude kan adresgerelateerde fraude worden gepleegd, zoals fraude met toeslagen, belastingen en uitkeringen. Adresfraude bij gehuwden levert alleen een voordeel op voor de huurtoeslag.

Uit de businesscase blijkt dat het opsporen van adres (gerelateerde) fraude waarbij organisaties samenwerken en onderling actief informatie delen, zeer lonend is. Met een investering van € 13 miljoen per jaar kan voor € 42 miljoen baten aan opgespoorde fraude worden gerealiseerd. De businesscase heeft geleid tot de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit die begin 2015 van start is gegaan en die gecontinueerd zal worden tot en met 2023. (Bron: Rijksoverheid, Cashen met valse scheiding populair, 8 feb 2017)

Verzekeraars meer 'streetwise' bij aanpak fraude

Verzekeraars hebben in 2016 21 procent meer fraudeonderzoeken gemeld bij het Centrum Bestrijding Verzekeringscriminaliteit (CBV) van het Verbond van Verzekeraars. Volgens het Verbond werpt de streetwise¹ haar vruchten af.

Door de denk- en handelswijze van fraudeurs beter te analyseren en te voorspellen, stijgt het aandeel onderzoeken naar fraude in de acceptatiefase, aldus het Verbond. Het aantal gemelde onderzoeken naar fraude met motorrijtuigen steeg vorig jaar fors, het aantal sjoemelgevallen met ziekteverzuim verdubbelde zelfs ruim. Het Verbond deelt nu het ‘voorjaarsfactsheet’ van het CBV. In de zomer is duidelijk hoeveel onderzoeken daadwerkelijk zijn afgerond en hoeveel miljoen euro verzekeringsfraude daarmee is opgespoord of voorkomen.

Het Verbond noemt de ruime verdubbeling van het aantal incidentonderzoeken naar fraude met ziekteverzuimverzekeringen opvallend. "In de meeste gevallen ging het hier om professionele fraude: niet-bestaande werknemers in nep bv’tjes krijgen eerst forse loonsverhogingen en kort daarop zijn ze allen plotseling ziek en wordt de verzekering aangesproken. Hoewel het aantal zaken in vergelijking met autofraude meevalt, gaat hier wel om forse bedragen per geval, die in de vele tienduizenden of zelfs honderdduizenden euro’s kunnen lopen."

¹ Slim door ervaring opgedaan in het straatleven; op straat wijs geworden; wetend hoe men zich op straat staande houdt en gedraagt; op straat wijs geworden

Detective inschakelen bij vermoeden van fraude

Een werkgever die twijfelt aan de arbeidsongeschiktheid van zijn werknemer of hem verdenkt van fraude , mag onderzoek naar de werknemer verrichten. Dit recht is gebaseerd op het instructierecht van de werkgever en op goed werknemerschap. Een werknemer kan ook verplicht worden mee te werken aan een onderzoek, mits het onderzoek in redelijkheid wordt uitgevoerd.

Wat betreft de privacyregels, moet men zich houden aan de ‘Privacy gedragscode sector particuliere onderzoeksbureaus’ van de Nederlandse Veiligheidsbranche. Deze is goedgekeurd door de Autoriteit Persoonsgegevens.

Jurisprudentie: uitspraken kantonrechters d.d. 7 dec. 2007 en 13 juli 2009.

Forse daling in 2016 van onterechte zorgdeclaraties

Het bedrag aan onterechte declaraties bij zorgverzekeraars is in 2016 gedaald van 505 miljoen naar 392 miljoen euro.

Van de 392 miljoen euro aan onterechte declaraties die de zorgverzekeraars in 2016 vaststelden, betrof het grootste deel (367 miljoen euro) onopzettelijke fouten die bij achterafcontroles aan het licht kwamen. In totaal 1284 fraudeonderzoeken leverden 24,8 miljoen euro onterechte declaraties op. Bij 18,9 miljoen euro daarvan bleek het daadwerkelijk te gaan om fraude.

De meeste fraude deed zich voor in de pgb-regeling binnen de Wet langdurige zorg en de AWBZ (13,5 miljoen euro). Als tweede volgt de wijkverpleging met ruim 2 miljoen euro. De zorgverzekeraars maken zich zorgen om de toename van fraude in de wijkverpleging. (Bron: VVP, 13 jul. 2017)

Gemeenten voorspellen bijstandsfraude met algoritme

Een viertal gemeenten gebruikt een algoritme om te voorspellen welke burgers bijstandsfraude plegen. Sociaal rechercheurs onderzoeken degenen die door de software worden aangewezen als vermoedelijke fraudeur.

Het algoritme bekijkt twee tot driehonderd variabelen in een periode van 25 jaar waaronder geboortedata, gezinssamenstelling, uitkeringsverleden en gegevens van de Belasting, RDW en kadaster. Volgens NRC (april 2018) wordt bij de helft van de personen die het algoritme aanwijst daadwerkelijk fraude aangetoond, bij de andere helft zou dit ook het geval kunnen zijn, maar is er geen bewijs.

Bijstandsfraudeurs slechter beschermd dan verdachten in strafzaken

Sociale diensten gebruiken verborgen camera’s en gps-trackers om bijstandsfraude op te sporen. Daarbij krijgen ze veel meer ruimte dan de politie in strafrechtelijk onderzoek. Rechtsgeleerden en advocaten maken zich zorgen om de rechtspositie van mensen met een uitkering.

Zo moet de politie in strafzaken toestemming hebben van de officier van justitie om verdachten te bespieden met verborgen camera’s of om gps-trackers onder hun auto te plakken, terwijl sociale diensten dit op eigen gezag kunnen doen bij verdachten van bijstandsfraude. En anders dan bij verdachten in strafzaken is bij de verhoren van bijstandsgerechtigden zelden een advocaat aanwezig – sociale diensten hoeven hen namelijk meestal niet op hun recht op zwijgen of een advocaat te wijzen. (Bron: De Volkskrant, 16 jun. 2018)

Meer zorgfraude vastgesteld in 2017

Zorgverzekeraars hebben in 2017 voor 27 miljoen euro aan zorgfraude vastgesteld. Dat is ruim 8 miljoen euro meer dan in 2016. Vorig jaar hebben zorgverzekeraars in totaal 1146 fraudeonderzoeken afgerond, in 311 gevallen werd er daadwerkelijk fraude vastgesteld. Het gemiddeld onterecht gedeclareerde bedrag per vastgestelde fraude was 86.891 euro in 2017. In 2016 bedroeg dit nog 59.129 euro. Dit blijkt uit de vandaag gepubliceerde jaarlijkse controle- en fraudecijfers van Zorgverzekeraars Nederland (ZN).

Zorgverzekeraars spreken van fraude als een regel is overtreden en er sprake is van bewust of opzettelijk handelen waardoor er onterecht voordeel wordt behaald. In de meerderheid van de gevallen blijkt er echter sprake van fouten door onbewust gedrag. (Bron: Findinet, 21 jun. 2018)

Strengere aanpak ww-fraude arbeidsmigranten

Ww-fraude door arbeidsmigranten wordt strenger aangepakt. Minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft hier met UWV afspraken over gemaakt. Zo gaat UWV steviger controleren of iemand wel in Nederland is om werk te zoeken, hiertoe wordt de adrescontrole verscherpt. Daarnaast komt er meer grip op de tussenpersonen die fraude mogelijk maken. Waar nodig komt er meer persoonlijk contact met uitkeringsgerechtigden, eventueel met een tolk. Ook gaan UWV en het ministerie van SZW werken aan de registratie van tussenpersonen.

Bij de aandacht voor de fraude zijn ook zorgelijke signalen* naar voren gekomen over het UWV als organisatie. UWV heeft de afgelopen jaren stevig geïnvesteerd in de openheid en integriteit van de organisatie. In het meeste recente werktevredenheidsonderzoek kwamen deze punten er positief uit. Ook is een aparte structuur opgezet voor de behandeling van signalen over integriteitsmeldingen. Niettemin horen de openheid en integriteit van het UWV boven alle twijfel verheven te zijn. UWV en minister Koolmees hebben daarom besloten hierop een externe toetsing te laten doen. Daarnaast zal de Accountantsdienst van het UWV een audit doen op de afhandelingen van signalen over fraude. (Bron: Min. SZW, 1 okt. 2018)

* Red.: Het verhaal over de zorgelijke signalen begrijpen wij niet goed.

Bewijs uit Turkije ook geldig bij intrekken bijstand

Gemeenten en de Sociale Verzekeringsbank (SVB) mogen in Turkije verkregen bewijs van verzwegen onroerend goed gebruiken om bijstand in te trekken en terug te vorderen. Dat heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) geoordeeld.

Het gaat om vier zaken van mensen die een vorm van bijstand ontvingen. Na onderzoek in Turkije bleek dat ze daar eigenlijk geen recht op hadden, waarna de uitkeringen werden stopgezet en het te veel betaalde geld werd teruggevorderd.

Eerder oordeelden lagere rechtbanken al dat de instanties hier in het volste recht stonden om buiten de Nederlandse grenzen een onderzoek in te stellen en dit als bewijs te gebruiken. De betrokkenen gingen daartegen in beroep, maar de CRvB wijst dit af. De CRvB is de hoogste rechter op het gebied van het sociale bestuursrecht, het ambtenarenrecht en delen van het pensioenrecht. (Bron: ANP, 1 okt. 2018)

Amper onderzoek naar bijstandsfraude Turken

Gemeenten doen nauwelijks onderzoek naar Turken die in Nederland van de bijstand leven, maar in Turkije een tweede huis bezitten. Dat meldt De Telegraaf op basis van eigen onderzoek in de zeventien gemeenten met relatief de meeste Turkse inwoners.

Een medewerker van het commerciële Bureau Buitenland, dat gespecialiseerd is in onderzoek naar vermogen in het buitenland, schat dat „20 tot 30 procent” van alle Turken in Nederland met een bijstandsuitkering fraudeert. Volgens de krant houden naar schatting houden 8.000 tot 12.000 Turken hun bezittingen verborgen. (Bronnen: ANP en Reformatorisch Dagblad, 20 okt. 2018)

NB: Nieuwsuur vroeg aan gemeenten (verantwoordelijk voor de bijstandsuitkeringen) en de SVB (verantwoordelijk voor de zogeheten AIO-uitkering) hoe vaak er de afgelopen jaren onderzoek is gedaan naar verzwegen vermogen in het buitenland. In 2016 en 2017 is er 625 keer onderzoek gedaan in Turkije, 154 keer in Marokko en in Suriname 130 keer. In Turkije is daarbij 17 miljoen aan verzwegen bezit aangetroffen, voor Marokko en Suriname zijn geen bedragen bekend. (Bron: NOS, 22 okt. 2018)

Europese regels werken uitkeringsfraude in de hand

De mogelijkheid om een (WW-)uitkering van het ene land mee te nemen naar het andere is vastgelegd in Europese regels. Onder de huidige regels mogen werklozen hun uitkering drie maanden meenemen naar een andere lidstaat, om daar naar werk te zoeken. De Europese Commissie heeft onlangs voorgesteld om dit te verlengen naar zes maanden, met de mogelijkheid van verlenging naar de gehele duur van de uitkering.

CNV-voorzitter Maurice Limmen: ‘Het idee van de Commissie is dat het meenemen van je uitkering bijdraagt aan een snellere terugkeer naar de arbeidsmarkt, maar het is helemaal de vraag of dit inderdaad zo is. Tegelijkertijd wordt het dus wel mogelijk een WW-uitkering langer mee te nemen naar een ander land, zonder dat de uitkeringsverstrekker zicht heeft of de uitkeringsontvanger inderdaad naar werk zoekt.’ (Bron: CNV, 11 okt. 2018) 

Rotterdam beëindigt ruim 1900 bijstandsuitkeringen

Rotterdam heeft in 2018 een intensieve controle uitgevoerd om te achterhalen of inwoners terecht een bijstandsuitkering ontvingen. Meer dan 1900 uitkeringen werden beëindigd, een besparing van € 12,6 miljoen. Ook boetes werden uitgedeeld, € 2 miljoen euro.

Het onderzoek is gedaan met behulp algoritmes. Welk systeem is gebruikt werk niet meegedeeld, wel dat de gemeente geen gebruik maakte van het omstreden Systeem Risico-Indicatie (SyRI)*.

* SyRI is een ‘black box’ die volgens sommigen grote risico’s bevat voor de democratische rechtsstaat. Het is voor een burger die zonder enkele aanleiding door SyRI kan worden doorgelicht, volstrekt onduidelijk welke gegevens daarvoor worden gebruikt, welke analyses daarmee worden uitgevoerd en wat hem of haar al dan niet tot risico maakt. Bovendien is de burger door de heimelijke werking van SyRI ook niet in staat om een onjuiste risicomelding te weerleggen.

Meldpunten bijstandsfraude verdrievoudigd

Het aantal meldpunten voor bijstandsfraude is de afgelopen jaren behoorlijk toegenomen. In 2013 waren er 44 meldpunten, in 2019 zijn dat niet minder dan 149. Ieder jaar komen minimaal negenduizend tips binnen, voornamelijk over vermoedens dat bijstandsgerechtigden zwartwerken of samenwonen naast hun uitkering.

De meeste tipgevers klikken anoniem (noemen hun naam niet) door een mailtje te sturen, een online formulier in te vullen, te bellen of een brief te schrijven.

Deskundigen geven als commentaar dat degenen die de tip geven geen opsporingsambtenaren zijn. Voorzichtigheid is geboden, een melding die achteraf niet waard blijkt te zijn, bezorgt de beschuldigde(n) veel last en soms erger.

Strengere aanpak fraude met uitkering

Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) scherpt de toegang tot de bijstand aan voor mensen met openstaande vorderingen en boetes wegens fraude in de sociale zekerheid. Zij kunnen nu nog in aanmerking komen voor een bijstandsuitkering, ook wanneer zij aanmerkelijke bezittingen hebben in binnen- of buitenland. De wet zorgt er voor dat het bezit eerst verkocht moet worden of de schuld afgelost, voordat er sprake kan zijn van het verstrekken van een uitkering.

Van Ark: "Deze mensen hoefden niet eerst hun bezit te verkopen of de door fraude ontstane vorderingen af te lossen. Fraude was in deze gevallen dus lonend. Dit is niet uit te leggen tegenover alle anderen die de regels wel netjes naleven. Het tast bovendien het draagvlak en de solidariteit van ons sociale stelsel aan. En ontmoedigt uitkeringsinstanties om fraude op te sporen."

Instrument SyRI biedt onvoldoende waarborgen voor privacy

De uitspraak van de rechter is duidelijk: handhaving en fraudebestrijding is belangrijk voor het draagvlak voor ons sociale stelsel, maar het instrument SyRI* in deze vorm biedt onvoldoende waarborgen om de privacy van mensen te beschermen. (Bron: Min. SZW, 5 feb. 2020)

* Systeem Risico Indicatie (SyRI): een systeem van de overheid dat persoonsgegevens van burgers aan elkaar koppelt, bedoeld om verschillende vormen van fraude, misbruik en overtredingen op te sporen.

Bijna 4. 500 nepwinkels offline gehaald in 2019

SIDN heeft in 2019 in samenwerking met de .nl-registrars en andere partners 4.340 nepwebwinkels offline gekregen. Een flink deel van de nepwebwinkels werd gedetecteerd met behulp van nieuwe zelflerende tools van SIDN Labs. Door .nl-websites continu te scannen op kenmerken die kunnen duiden op een nepwebwinkel, probeert SIDN deze shops in een vroeg stadium offline te krijgen. Het tijdstip van de domeinnaamregistratie en het e-mailadres dat gebruikt wordt voor de registratie zijn twee van de kenmerken waarop gescand wordt.

Top 3 meest voorkomende soorten fraude

Ondanks de snelst groeiende vorm van fraude in 2019 "WhatsApp-hulpvraag", staat de WhatsApp-hulpvraag nog niet in de top drie. De top drie zijn:

1. Beleggingsfraude

Slachtoffers worden benaderd met als doel hen geld te laten investeren of te laten beleggen. Beloofde rendementen zijn altijd hoger dan elders en vaak te mooi om waar te zijn. De rendementen worden echter niet of tijdelijk betaald.

2. Datingfraude

Datingfraudeurs benaderen mensen die openstaan voor een relatie. Na het eerste contact wordt geraffineerd ingespeeld op de gevoelens van zijn ‘prooi’. Op het moment dat er sprake is van een relatie, vraagt de datingfraudeur al snel om geld.

3. Cybercrime

De betekenis van de term cybercrime is dezelfde als die van cybercriminaliteit of computercriminaliteit. Hierbij gaat het om misdaad gepleegd met ICT, gericht op ICT. Het strafbare feit wordt dus gepleegd met een computer, smartphone, smartwatch of tablet, kortom alles waar een processor in zit. Cybercrime voorbeelden zijn hacking, DDoS-aanvallen, ransomware, virussen, malware, enzovoort.

NB: De Fraudehelpdesk van CW verzamelt en publiceert phishing- en malwaremails. Als u een verdachte mail ontvangt, kunt u deze als bijlage doorsturen naar de Fraudehelpdesk. Inzenders krijgen dan vervolgens passend advies en de valse e-mails zullen als waarschuwing gepubliceerd worden op de website.

(Bron: CM, 12 mrt. 2020)

Internationale bellijst oplichters

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft 2.500 Nederlanders via een brief gewaarschuwd voor boilerrooms: oplichters die hen mogelijk benaderen met dubieuze beleggingsaanbiedingen. 

Oplichters gebruiken dit soort lijsten om consumenten meestal telefonisch te benaderen met een zogenaamd geweldig beleggingsaanbod. Vaak spiegelen ze voor dat investeringen snel veel geld opleveren en er weinig risico’s zijn. De oplichters winnen eerst het vertrouwen van de slachtoffers en proberen een persoonlijke band op te bouwen. Ook wordt gebruik gemaakt van belscripts om hen te bewegen in te stappen en vervolgens steeds meer geld in te leggen. Zodra deelnemers willen uitstappen is de aanbieder opeens niet meer bereikbaar. (Bron: AFM, 13 aug. 2020)